Όλυμπος: Χλωρίδα και πανίδα

Ο Όλυμπος, το υψηλότερο βουνό της Ελλάδας (2.918 μ.) είναι μυθικό βουνό, ένα παγκόσμιο μνημείο φυσικής κληρονομιάς και πόλος έλξης αμέτρητων επισκεπτών. Ο Όλυμπος και τα Πιέρια όρη, ως συνέχεια του ορεινού όγκου, παρουσιάζουν τεράστιο βοτανολογικό ενδιαφέρον και η πλούσια χλωρίδα που ξεπερνά τα 1670 είδη φυτών είναι μια τεράστια φυσική κληρονομιά. Η παρατήρηση των λουλουδιών, δίνει μια άλλη διάσταση στις πεζοπορικές διαδρομές και συμπληρώνει την εμπειρία και τις γνώσεις μας στην κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει.Bird watching είναι το κίνημα που ξύπνησε το ενδιαφέρον για τον κόσμο των πτηνών. Wildflower watching θα μπορούσε να γίνει το αντίστοιχο για την παρατήρηση των αγριολούλουδων και της χλωρίδας γενικότερα. Αφήνοντας τα βήματα μας από το βουνό παίρνουμε μαζί μόνο τις αναμνήσεις, μερικές φωτογραφίες και δίνουμε τη διαβεβαίωση ότι το θαύμα της φύσης θα συνεχίσει να υπάρχει και για τους άλλους για να το απολαύσουν. Όλο το φωτογραφικό υλικό που δημοσιεύεται στο blog είναι από προσωπικές καταγραφές και η παρουσίαση των φυτών συνδιάζεται με την περίοδο ανθοφορίας και καταγραφής σε συγκεκριμένο χρόνο και περιοχή του Ολύμπου. Χρήσιμα είναι τα σχόλιά σας και οι παρατηρήσεις σας για τη βελτίωση και τη διόρθωση ακόμη στοιχείων που δημοσιεύονται.

"Ο ερευνητής πρέπει να ακολουθεί αυτό που ψάχνει, αλλά και να βλέπει αυτό που δεν έψαχνε". Κλοντ Μπερνάρ

Μετάφραση σε άλλη γλώσσα

English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Πέμπτη 29 Νοεμβρίου 2012

Κληματίς η Λευκάμπελος-Clematis vitalba L. (1753)

Κληματίς η Λευκάμπελος - Clematis vitalba L. (1753)
Συν.: Αγράμπελη, Αμπελίνα, Κληματσίδα, Χελιδονιά.
Inghilterra English name: Old man's beard,  Travellers's Joy

Η Κληματίς η Λευκάμπελος (Clematis vitalba L.) είναι πολυετής πόα αναρριχώμενη- με τη βοήθεια των μίσχων της-με φύλλα αντίθετα, σύνθετα και με φυλλάρια ωοειδή-λογχοειδή. Τα άνθη είναι ωχρόλευκα με λεπτό άρωμα πικραμυγδάλου.
Xρησιμοποιείται στην ομοιοπαθητική, στη θεραπεία εξανθημάτων δέρματος, διογκωμένων αδένων, ρευματισμών και στην ανδρική σεξουαλική δυσλειτουργία.
Ανήκει στην οικογένεια Ranunculaceae. H  κατανάλωση ειδών αυτής της οικογένειας προκαλεί ναυτία, εμετό, ζαλάδα, σπασμούς ή παράλυση.
(Πηγή: Herbs and healing plants of Britain and Europe, Dieter Podlech, Collins Nature Guides,Harper Collins Publishers,1996)


Clematis vitalba L. (1753), Όλυμπος, Πριόνια, Νοέμβριος 2012.

Clematis vitalba L. (1753), Όλυμπος, Πριόνια Νοέμβριος 2012.







Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2012

Φιλλυρέα η πλατύφυλλη - Phillyrea latifolia L.

Φιλλυρέα η πλατύφυλλη - Phillyrea latifolia L.
Άλλα ονόματα: φιλλύκι, φελλύκι, φιλλυρέα, θιλύκι
Inghilterra English name: Mock privet



Αειθαλής μεγάλος θάμνος  με φύλλα ωοειδή, αντίθετα και δερματώδη. Καρπός σφαιρική μικρή μπλε-μαύρη δρύπη, με ομφαλό στην άκρη. Είδος κοινό στην Ελλάδα, σε περιοχές αείφυλλων - πλατύφυλλων.
Phillyrea latifolia L., Όλυμπος, Άγιος Ιωάννης,  Νοέμβριος 2012.


Phillyrea latifolia L., Όλυμπος, Άγιος Ιωάννης,  Νοέμβριος 2012.





Κυριακή 25 Νοεμβρίου 2012

Vanessa atalanta (Linnaeus, 1758)


Vanessa atalanta (Linnaeus,1758)
English name: Red Admiral

Order: Lepidoptera, Family: Nymphalidae

Εντυπωσιακή  και απαραγνώριστη πεταλούδα η οποία απαντάται στην Ευρώπη, Βόρεια Αφρική και Δυτική Ασία. Άνοιγμα φτερών 50-60 mm.  Έχει παρατηρηθεί σε διάφορους βιοτόπους από την ακτή έως τα αλπικά λιβάδια, ακόμη και σε πόλεις. Πετάει περιστασιακά τις πολύ ζεστές ημέρες του χειμώνα και σταματάει για να πέσει σε χειμέρια νάρκη. Συχνά επισκέπτεται κορμούς δέντρων και απομυζεί τους φλοιούς τους. Έχει παρατηρηθεί να περιπολεί γύρω από ένα συγκεκριμένο δέντρο και να επιτίθεται σε οποιαδήποτε άλλη πεταλούδα προσπαθεί να το επισκεφτεί. Περίοδος πτήσης: από  Φεβρουάριο έως Νοέμβριο. 
(Πηγή: L.N. Pamperis, The Butterflies of Greece, Bastas-Plessas Publications,1997)
Vanessa atalanta (Linnaeus, 1758), (Ραχιαία όψη),  Όλυμπος, Άγιος Ιωάννης,  Νοέμβριος 2012 

Vanessa atalanta (Linnaeus, 1758), (Κοιλιακή όψη), Όλυμπος, Άγιος Ιωάννης,  Νοέμβριος 2012 


Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2012

Juniperus communis L. - Γιουνίπερος ο κοινός

Γιουνίπερος ο κοινός-Juniperus communis  L.
Inghilterra English name: Juniper
Άλλα ονόματα: Κέδρο, Άρκευθος 
 Ο Γιουνίπερος ο κοινός είναι θάμνος μέχρι 2 μ. ύψος.Τα φύλλα του είναι βελόνες, μυτερές, άκαμπτες με μία λευκή λωρίδα στο επάνω μέρος. Οι καρποί του(λέγονται κεδρόμηλα) είναι ράγα, πράσινοι και ωριμάζουν το 2ο έτος με χρώμα σκούρο μπλε. Οι καρποί έχουν ευχάριστη αρωματική γεύση και χρησιμοποιούνται στη μαγειρική ως καρύκευμα, στον αρωματισμό ποτών και την παραγωγή αλκοολούχων ποτών όπως το τζιν. Οι καρποί του κέδρου γνωστοί με την ονομασία Baccae juniperi έχουν φαρμακευτικές και θεραπευτικές ιδιότητες χάρη στα πτητικά έλαια που περιέχουν.(http://deaconesshospital.adam.com/content.aspx?productId=48&pid=48&gid=10106).  και http://www.fitnessforworld.com/supplement/juniper_berry.htm
Είναι διαδεδομένο είδος μετά τα 900 μ. μέχρι την αλπική ζώνη. Διαφέρει από τον Juniperus oxycedrus στο χρώμα των καρπών και ότι οι βελόνες του έχουν μία λευκή λωρίδα ενώ στο Juniperus oxycedrus είναι ορατές δύο λευκές γραμμές.Οι θάμνοι του Γιουνίπερου στην αλπική ζώνη είναι κατακείμενα φυτά και ανήκουν στο υποείδος Juniperus communis ssp. nana.

Γιουνίπερος ο κοινός-Juniperus communis  L., Όλυμπος 1500 μ. 9-8-2009

Juniperus communis ssp. nana, Πιέρια όρη (Πέντε πύργοι), 6-6-2009

Τρίτη 20 Νοεμβρίου 2012

Sympetrum fonscolombii (Selys, 1840)

Sympetrum fonscolombii (Selys, 1840)

Inghilterra English name:  Red - veined darter

Order: Odonata, Family: Libellulidae


Sympetrum fonscolombii (Selys, 1840), ανώριμο αρσενικό, Όλυμπος, τέλη Οκτωβρίου 2012.


Sympetrum fonscolombii (Selys, 1840), ώριμο αρσενικό, Όλυμπος, 8/2011.

Sympetrum fonscolombii (Selys, 1840), ώριμο αρσενικό, Όλυμπος, 10/2010.
Sympetrum fonscolombii (Selys,1840), θηλυκό, Όλυμπος, 10/2011.





Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2012

Γιουνίπερος ο οξύκεδρος- Juniperus oxycedrus L.

Γιουνίπερος ο οξύκεδρος- Juniperus oxycedrus L.
Inghilterra English name: Sharp Cedar
Άλλα ονόματα: κέδρο, αγριόκεδρο, άρκευθος
Ο Γιουνίπερος ο οξύκεδρος είναι συνηθισμένο είδος από τα 300-1200 μ.. Είναι μεγάλος θάμνος παρόμοιος με τον Juniperus communis από τον οποίο διαφέρει ότι στα βελονοειδή φύλλα φέρει στην πάνω πλευρά δύο λευκές γραμμές και οι καρποί του είναι ερυθροκάστανοι όταν ωριμάζουν.
Το ξύλο του Γιουνίπερου είναι σκληρό, ρόδινο, εύοσμο, δε σαπίζει και δεν προσβάλλεται από έντομα. Χρησιμοποιείται στην ξυλογλυπτική. Με απόσταξη από το ξύλο του παίρνουν αιθέριο έλαιο με φαρμακευτικές ιδιότητες στην αντιμετώπιση της ψωρίασης των μικρών ζώων( Δ.Σ. Καββάδα, Εικονογραφημένο φυτολογικό-Βοτανικό Λεξικό, τόμ. Γ΄, σελ. 1138), και  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CF%81%CE%BA%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%BF%CF%82
Γιουνίπερος ο οξύκεδρος- Juniperus oxycedrus L., Π.Παντελεήμονας

Γιουνίπερος ο οξύκεδρος- Juniperus oxycedrus L.

Γιουνίπερος ο οξύκεδρος- Juniperus oxycedrus L., Όλυμπος( θέση "Σταυρός").

Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 2012

Κακίλη η παράλια - Cakile maritima Scop.


 Κακίλη η παράλια- Cakile maritima,  Scop.
English name: Sea rocket

Μονοετής πόα με βαθιά πασσαλώδη ρίζα με διακλαδισμένο βλαστό. Τα φύλλα είναι σαρκώδη, έλλοβα. Τα άνθη είναι λευκά, ροζ ή ιώδη. Ανθίζει Μάρτιο έως τέλη Οκτωβρίου. 
Κακίλη η παράλια - Cakile maritima,  Scop., Αλυκές Κίτρους, 12-11-2012.
  Κακίλη η παράλια - Cakile maritima,  Scop., Αλυκές Κίτρους, 12-11-2012.

  Κακίλη η παράλια - Cakile maritima,  Scop., Αλυκές Κίτρους, 20-10-2012.
Κακίλη η παράλια - Cakile maritima,  Scop. Αλυκές Κίτρους, 20-10-2012.



Τρίτη 13 Νοεμβρίου 2012

Φθινόπωρο 2012: Δασική οδός Πέτρας- Κοκκινοπηλού



 Η βόρεια πλευρά του Ολύμπου διασχίζεται από το δασικό δρόμο  που ξεκινά από την Πέτρα και καταλήγει στον Κοκκινοπηλό. Είναι μια διαδρομή βατή για τα ΙΧ αυτοκίνητα με μικρά σημεία όπου χρειάζεται λίγη προσοχή. Όλη η περιοχή έχει πλούσια βλάστηση με κυρίαρχα  τα δένδρα της μαύρης πεύκης, μακεδονικής ελάτης και οξυάς. Ξεκινώντας κανείς από Κατερίνη, φθάνει στο χωριό Φωτεινά και μετά αφήνει την οδό Κατερίνης -Ελασσόνος για να κατευθυνθεί προς το χωριό Πέτρα. Μετά την Πέτρα αρχίζει ο χαλικοστρωμένος δασικός δρόμος σε μήκος 21 χμ. περίπου μέχρι το χωριό Κοκκινοπηλός. Η υψομετρική διαφορά είναι 530 μ. στην Πέτρα και 1150 μ. στον Κοκκινοπηλό.  Η διαδρομή είναι καταπληκτική! Το φθινόπωρο έχει τη δική του χρωματική μαγεία!
 
Όλυμπος(δασική οδός Πέτρα-Κοκκινοπηλός) 11-11-12

Αρκουδοπούρναρο-Ίληξ ο οξύφυλλος (Ilex aquifolium), Όλυμπος (Κοκκινοπηλός)11-11-12

Όλυμπος (βρύση "Τσουρέκα") 11-11-12

Πυξάρι (Buxus sempervirens) Όλυμπος(βρύση Αυδή), 11-11-12

Οι κορυφές του Ολύμπου από το ρ. Ξηρολάκι 11-11-12

Όλυμπος (βρύση "παππού") 11-11-12

Όλυμπος(δασική οδός Πέτρα-Κοκκινοπηλός) 11-11-12


Όλυμπος(δασική οδός Πέτρα-Κοκκινοπηλός) 11-11-12


Κοκκινοπηλός

Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2012

Οκτώβριος 2012, ένας θερμός μήνας!

Το τέλος του Σεπτεμβρίου κανονικά σηματοδοτεί και ημερολογιακά πλέον την μετάβαση στο φθινόπωρο (22/9, φθινοπωρινή ισημέρια). Παρόλα αυτά, ο καιρός στη χώρα μας, δεν είχε φθινοπωρινές διαθέσεις. Το αντίθετο μάλιστα. Διανύσαμε τον Οκτώβριο μία περίοδο υψηλών θερμοκρασιών, οι οποίες κινήθηκαν  σε επίπεδα υψηλότερα των λεγόμενων φυσιολογικών για την εποχή. Τα τελευταία προγνωστικά στοιχεία δείχνουν σταδιακή υποχώρηση της θερμοκρασίας από την ερχόμενη εβδομάδα, οπότε και "μπαίνουμε" στο Νοέμβριο. 
Αυτή η παρατεταμένη καλοκαιρία επηρέασε τη χλωρίδα! Πρόσφατα στις 31-10-12 και στις 4-11-12 συναντήσαμε μερικά δένδρα του είδους Cercis siliquastrum (Κουτσουπιά) να έχουν ανθοφορήσει ενώ αυτό συμβαίνει συνήθως τον Απρίλιο του επόμενου έτους!
  Η παρατεταμένη καλοκαιρία επηρέασε πολλά φυτά που συνέχισαν να ανθοφορούν ή έχουν ανθοφορήσει εκ νέου( Hypericum perforatum, Glauium flavum,Centaurium erythraea, Salvia ringens

Κουτσουπιά (Cercis siliquastrum), Πιέρια όρη(Μεσαία Μηλιά), 4-11-12

Κουτσουπιά (Cercis siliquastrum), Πιέρια όρη(Μεσαία Μηλιά), 4-11-12

Κουτσουπιά (Cercis siliquastrum), Πιέρια όρη(Μεσαία Μηλιά), 4-11-12




Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2012

Philaeus chrysops (PODA, 1761)

Jumping spider Philaeus chrysops (PODA, 1761)♀
(Phylum: Arthropoda, Class: Arachnida, 
 Order: Araneae, Family: Salticidae)


H οικογένεια των Jumping spiders (Salticidae) περιλαμβάνει γύρω στα 500 γένη και 5000 αναγνωρισμένα είδη, καθιστώντας την έτσι την οικογένεια με τα περισσότερα είδη αραχνών (13 % ) στον κόσμο.  Τα είδη της οικογένειας αυτής αναγνωρίζονται σχετικά εύκολα από το σχήμα του κεφαλαθώρακα και από τη θέση και διάταξη των οφθαλμών. Διαθέτουν τέσσερα ζεύγη, με χαρακτηριστικά μεγαλύτερα τα δύο πρόσθια, τα οποία τις βοηθούν στον ακριβή προσδιορισμό της θέσεως των θυμάτων τους κατά την καταδίωξή τους, με αποτέλεσμα τα άλματά τους να έχουν επιτυχία. Απαντώνται σε διαφορετικούς βιοτόπους όπως δάση, χέρσα εδάφη, δέντρα, λιβάδια, κήπους. (Πηγές:  http://en.wikipedia.org/wiki/Jumping_spider) και  George C. Mcgavin, Pocket nature insects and spiders, Ed.DK 2004).

H Plilaeus chrysops ανήκει στην οικογένεια των Jumping spiders (Salticidae). Η ονομασία Chrysops προέρχεται από το "χρυσό μάτι" στα ελληνικά. Το μήκος σώματος  αυτού του είδους κυμαίνεται από  7-12 χιλ. αλλά υπάρχουν και αρσενικά με μήκος 5 χιλ.  Τα δύο φύλα διαφέρουν πολύ στην εξωτερική τους μορφολογία. Το αρσενικό είναι πολύχρωμο με κατακόκκινο οπισθόσωμα και έχει σκούρο καφέ κεφαλοθώρακα με δύο μεγάλες λευκές ρίγες κατά μήκος πίσω από τα πίσω μάτια. Η κοιλία στο αρσενικό, έχει φωτεινό πορτοκαλί-κόκκινο χρώμα  και φέρει μία διαμήκη μαύρη λωρίδα στο κέντρο. Ο κεφαλοθώρακας του θηλυκού είναι παρόμοιος με του αρσενικού, αλλά με πολύ μικρότερες λευκές ρίγες. Το μεγαλύτερο τμήμα της κοιλιάς της καλύπτεται,  από καφέ χρώμα με δύο στενές επιμήκεις λευκές λωρίδες και μερικά λευκά σημάδια κοντά στις πλευρές. Προτιμάει ζεστές και ανοιχτές περιοχές. (Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/Philaeus_chrysops).
Εμείς είχαμε τη τύχη να συναντήσουμε αυτή τη θηλυκή Philaeus chrysops στη περιοχή του Προφήτη Ηλία,  κοντά στο Λιτόχωρο και την αρσενική κοντά στο Φαράγγι του Ενιπέα.



Philaeus chrysops (PODA, 1761) Θηλυκό, Όλυμπος, Προφήτης Ηλίας,  Νοέμβριος 2012

Philaeus chrysops (PODA, 1761) Θηλυκό, Όλυμπος, Προφήτης Ηλίας,  Νοέμβριος 2012


Philaeus chrysops (PODA, 1761), Αρσενικό,  Όλυμπος, Φαράγγι Ενιπέα, Ιούνιος 2011

Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2012

Πουτορία η καλαβρική-Putoria calabrica(L. fil.) DC

Πουτορία η καλαβρική-Putoria calabrica(L. fil.) DC
Inghilterra English name: Stinking Madder
 
Η πουτορία η καλαβρική είναι κατακείμενος ξυλώδης θάμνος που συναντάται σε πετρώδεις και χαλικώδεις θέσεις από τη στάθμη της θάλασσας μέχρι τα 900 μ. Έχει καταγραφεί στον Όλυμπο με περίοδο ανθοφορίας Ιούνιο και Ιούλιο. Η φωτογράφιση του είδους έγινε στις 31-10-12 σε θέση κοντά στη Γρίτσα Λιτοχώρου, γεγονός που δείχνει την παρατεταμένη καλοκαιρία μέχρι και τον Οκτώβριο. Τα φύλλα είναι βαθυπράσινα, λεία, σαρκώδη με γυρτές τις άκρες. Τα άνθη είναι μικροσκοπικά,ρόδινα σε μικρές δέσμες.
Πουτορία η καλαβρική-Putoria calabrica(L. fil.) DC, Όλυμπος (Γρίτσα Λιτοχώρου) 31-10-12
Πουτορία η καλαβρική-Putoria calabrica(L. fil.) DC, Όλυμπος (Γρίτσα Λιτοχώρου) 31-10-12


Πουτορία η καλαβρική-Putoria calabrica(L. fil.) DC, Όλυμπος (Γρίτσα Λιτοχώρου) 31-10-12