Όλυμπος: Χλωρίδα και πανίδα

Ο Όλυμπος, το υψηλότερο βουνό της Ελλάδας (2.918 μ.) είναι μυθικό βουνό, ένα παγκόσμιο μνημείο φυσικής κληρονομιάς και πόλος έλξης αμέτρητων επισκεπτών. Ο Όλυμπος και τα Πιέρια όρη, ως συνέχεια του ορεινού όγκου, παρουσιάζουν τεράστιο βοτανολογικό ενδιαφέρον και η πλούσια χλωρίδα που ξεπερνά τα 1670 είδη φυτών είναι μια τεράστια φυσική κληρονομιά. Η παρατήρηση των λουλουδιών, δίνει μια άλλη διάσταση στις πεζοπορικές διαδρομές και συμπληρώνει την εμπειρία και τις γνώσεις μας στην κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει.Bird watching είναι το κίνημα που ξύπνησε το ενδιαφέρον για τον κόσμο των πτηνών. Wildflower watching θα μπορούσε να γίνει το αντίστοιχο για την παρατήρηση των αγριολούλουδων και της χλωρίδας γενικότερα. Αφήνοντας τα βήματα μας από το βουνό παίρνουμε μαζί μόνο τις αναμνήσεις, μερικές φωτογραφίες και δίνουμε τη διαβεβαίωση ότι το θαύμα της φύσης θα συνεχίσει να υπάρχει και για τους άλλους για να το απολαύσουν. Όλο το φωτογραφικό υλικό που δημοσιεύεται στο blog είναι από προσωπικές καταγραφές και η παρουσίαση των φυτών συνδιάζεται με την περίοδο ανθοφορίας και καταγραφής σε συγκεκριμένο χρόνο και περιοχή του Ολύμπου. Χρήσιμα είναι τα σχόλιά σας και οι παρατηρήσεις σας για τη βελτίωση και τη διόρθωση ακόμη στοιχείων που δημοσιεύονται.

"Ο ερευνητής πρέπει να ακολουθεί αυτό που ψάχνει, αλλά και να βλέπει αυτό που δεν έψαχνε". Κλοντ Μπερνάρ

Μετάφραση σε άλλη γλώσσα

English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2023

Linaria vulgaris

 Linaria vulgaris

Αγγλική ονομασία: Common toadflax

Ελληνική ονομασία: Λινάρια η κοινή

Η κοινή Λινάρια είναι είδος εγγενές στην Ευρώπη, Σιβηρία και κεντρική Ασία. Είναι πολυετές φυτό με ύψος 15-90 εκ. Τα άνθη είναι ανοιχτά κίτρινα με πορτοκαλί το κάτω άκρο. Αγαπημένο είδος που το επισκέπτονται οι μέλισσες και βομβίνοι. Φύεται σε ακαλλιέργητα χωράφια και σε άκρες των δασικών δρόμων από τα μέσα καλοκαιριού έως αρχές Φθινοπώρου.

Linaria vulgaris, Κάτω Όλυμπος 24-6-23

Linaria vulgaris, Κάτω Όλυμπος 24-6-23

Linaria vulgaris, Κάτω Όλυμπος 24-6-23

Linaria vulgaris, Κάτω Όλυμπος 24-6-23


Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου 2023

Εξερευνώντας τη χλωρίδα στα φαράγγια του Ολύμπου!

  Εξερευνώντας τη χλωρίδα στα φαράγγια του Ολύμπου (4)!

Gentiana asclepiadea

Αγγλική ονομασία: Willow gentian

Eλληνική ονομασία: Γεντιανή του Ασκληπιού

Ένα ακόμη φυτό κατέγραψε σε νέες θέσεις η ομάδα Olympus canyoning που συνεχίζει την εξερεύνηση της χλωρίδας στα φαράγγια του Ολύμπου. Η Γεντιανή του Ασκληπιού, είναι εντυπωσιακό φυτό με βαθιά κυανά άνθη σε σχήμα μικρής τρομπέτας. Φύεται κυρίως σε σκιερές, υγρές θέσεις στα φαράγγια και τις χαράδρες του Ολύμπου. Ανθοφορεί τους μήνες Ιούλιο-Σεπτέμβριο.








Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023

Dianthus cruentus

 Dianthus cruentus

Είναι ποώδες, πολυετές και αυτοφυές είδος της ελληνικής χλωρίδας. Έχει ψηλούς όρθιους μίσχους που καταλήγουν σε συστάδες με ροζ-κόκκινα  άνθη. Βρίσκεται σε λιβάδια, θαμνότοπους, ξέφωτα δασών βελανιδιάς και οξιάς. Το είδος έχει έντονο καλλωπιστικό ενδιαφέρον και είναι αντικείμενο έρευνας και ανάπτυξης σε καλλιεργημένη μορφή. Ανθίζει τους μήνες Ιούνιο- Αύγουστο. Στον Όλυμπο και στα Πιέρια συναντάται από τα 900-2000 μ. υψόμετρο.

Dianthus cruentus, Mt Olympos 1000 m. 14-7-23

Dianthus cruentus, Mt Olympos 1000 m. 14-7-23

Dianthus cruentus, Mt Olympos 1000 m. 14-7-23

Dianthus cruentus, Mt Olympos 1000 m. 14-7-23


Παρασκευή 18 Αυγούστου 2023

Cephalaria tenuiloba

 Cephalaria tenuiloba

Η Cephalaria tenuiloba, ένα σπάνιο φυτό του Ολύμπου που συναντάται σποραδικά σε υψόμετρο μεταξύ 1400-2000 μ. Φύεται σε βραχώδεις θέσεις και κατά μήκος δασικών δρόμων. Ανθοφορεί τους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο. Η Cephalaria tenuiloba έγινε γνωστή από την καταγραφή και  περιγραφή στον Όλυμπο (1976) του  καθηγητή βοτανικής  κ. Arne Strid.

Cephalaria tenuiloba, mt. Olympos 17-8-23

Cephalaria tenuiloba, mt. Olympos 17-8-23

Cephalaria tenuiloba, mt. Olympos 17-8-23

Cephalaria tenuiloba, mt. Olympos 17-8-23



Τρίτη 15 Αυγούστου 2023

Χρόνια πολλά με το Κρινάκι της Παναγίας (Pancratium maritimum L.1753

Παγκράτιο το παράλιο Pancratium maritimum L.1753

 Κοινή ονομασία:  "Κρινάκι της Παναγίας ""Παγκράτιο το Παράλιο", "Κρινάκι της Άμμου", "Κρινάκι της Θάλασσας",  "Θαλάσσιος Ασφόδελος" , "Θαλασσόκρινο". 

English English name:   Sea daffodil

 Οικογένεια:  Ammaryllidaceae

 

Με την ευκαιρία της Γιορτής της Παναγίας ευχόμαστε σε όλους "Χρόνια Πολλά με υγεία" με το ευωδιαστό "Κρινάκι της Παναγίας (Pancratium maritimum) που φέρει το όνομα της, αλλά και πολλές ακόμη ονομασίες όπως «Παγκράτιο το Παράλιο", "Κρινάκι της Άμμου", "Κρινάκι της Θάλασσας",  «Θαλάσσιος Ασφόδελος" ή "Θαλασσόκρινο".

Το κομψό αυτό και ιδιαίτερα όμορφο λουλούδι  με τα μεγάλα λευκά χοανοειδή και εύοσμα άνθη του, ανθίζει στις παραλίες μας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και ιδιαίτερα κατά τον 15 Αύγουστο, εξού και το όνομα "Κρινάκι της Παναγίας".

Η επιστημονική του ονομασία Παγκράτιο προέρχεται από τα συνθετικά παν + κραταιός,  δηλαδή  παντοδύναμος, πιθανότατα λόγω της ευρείας κι ισχυρής φαρμακευτικής του δράσης, ενώ το επίθετο παράλιο, προσδιορίζει το φυσικό περιβάλλον στο οποίο  απαντάται (αμμώδεις παραλίες σε άμεση γειτνίαση με τη θάλασσα).

Πρόκειται για ένα αμμόφιλο και αλόφιλο είδος της ελληνικής χλωρίδας που επιμένει να φύεται εδώ και χιλιάδες χρόνια στις αμμώδεις εκτάσεις και στις παραθαλάσιες ακτές, τόσο της Μεσογείου όσο και σχεδόν ολόκληρης της Ελλάδας.  Αναφορές για την ύπαρξη αυτού του είδους έχουμε από τους προϊστορικούς χρόνους, καθώς βρέθηκε σε τοιχογραφίες στο παλάτι  της Κνωσού.

Καταφέρνει να επιβιώσει στην καυτή και άνυδρη άμμο με τις βολβώδεις ρίζες του, οι οποίες βρίσκονται βαθιά μέσα στην άμμο (φτάνουν σε βάθος πάνω από ένα μέτρο εξασφαλίζοντας  την απαραίτητη υγρασία).

Η  υπέρμετρη τουριστική ανάπτυξη των παραθαλάσσιων περιοχών, η έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα,  η οικοπεδοποίηση, οι κατασκευαστικές εργασίες, οι αμμοληψίες, αποτελούν τους λόγους της σημαντικής, κατά τόπους, μείωσης του πλήθους των κρίνων.

Αν είσαστε σε κάποια παραλία με αμμοθίνες έχετε το νου σας μήπως το δείτε! Είναι βέβαιο ότι  θα σας εντυπωσιάσει με την ευωδιά του, τη χάρη του, αλλά και την κομψότητα του!






 



Δευτέρα 10 Ιουλίου 2023

Polygala supina subsp. rhodopea

 Polygala supina subsp. rhodopea

Στον Όλυμπο φύεται σε λιβάδια, βοσκοτόπια και ασβεστολιθικές, βραχώδεις θέσεις μέχρι τα 1700 μ.

Polygala supina subsp. rhodopea, Όλυμπος 20-6-23

Polygala supina subsp. rhodopea, Όλυμπος 20-6-23

Polygala supina subsp. rhodopea, Όλυμπος 20-6-23


Τετάρτη 5 Ιουλίου 2023

Filipendula vulgaris

 Filipendula vulgaris

Συνώνυμα: Spiraea vulgaris

Αγγλική ονομασία: Dropwort

Ελληνική ονομασία: Φιλιπέντουλα η κοινή

Η Φιλιπέντουλα είναι είδος που το συναντάμε σε ανοιχτά λιβάδια από τα 600-1800 μ. Είναι πολυετές φυτό με ανθοφόρους βλαστούς  έως 80 εκ. ύψος. Ανθίζει τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο.

Filipendula vulgaris, Κάτω Όλυμπος-Καλλιπεύκη 24-6-23

Filipendula vulgaris, Κάτω Όλυμπος-Καλλιπεύκη 24-6-23


Filipendula vulgaris, Κάτω Όλυμπος-Καλλιπεύκη 24-6-23


Filipendula vulgaris, Κάτω Όλυμπος-Καλλιπεύκη 24-6-23





Τρίτη 27 Ιουνίου 2023

Dianthus formanekii

 Dianthus formanekii

O Dianthus formanekii είναι αυτοφυές είδος της Βόρειας Μακεδονίας και της Βόρειας Ελλάδας. Αναπτύσσεται σε ηλιόλουστες θέσεις και απαντάται σε υψόμετρο 800-1200 μ. Η ονομασία του Δίανθου του Φόρμανεκ είναι προς τιμήν του τσέχου βοτανολόγου Eduard Formanek (1845-1900).

Dianthus formanekii, Όλυμπος 26-6-23

Dianthus formanekii, Όλυμπος 26-6-23


Dianthus formanekii, Όλυμπος 26-6-23



Τετάρτη 21 Ιουνίου 2023

Genista sakellariadis

 Genista sakellariadis Boiss. & Orph.  

Genista sakellariadis είναι ένα από τα ενδημικά φυτά του Ολύμπου. Χαμηλό φυτό σε θαμνώδη μορφή που φύεται σε πετρώδεις, ηλιόλουστες  θέσεις. Έχει βρεθεί από τα 1000-1550 μ. Περίδος ανθοφορίας Ιούνιος- Ιούλιος. Η Γενίστα του Σακελλαρίδη, συλλέχθηκε στις 28 Ιουλίου 1857 από τον βοτανικό Θεόδ. Ορφανίδη, σε υψ. 1524 μ. Φυτά από εκείνη την περίοδο βρίσκονται στο ερμπάριο του βασιλικού βοτανικού κήπου της Αγγλίας Royal Botanic Gardens, Kew (K), K000829717






Παρασκευή 10 Μαρτίου 2023

Muscari neglectum

Muscari neglectum 

Αγγλική ονομασία: Grape Hyacinth

Ελληνική ονομασία: Μούσκαρι το παραμελημένο.

Το Muscari neglectum είναι γνωστό και με τις λαϊκές ονομασίες Υάκινθος των σταφυλιών, Άγριος Υάκινθος, βολβός, το ψωμί του Κούκου. Ανθίζει νωρίς την Άνοιξη και είναι κοινό φυτό με μεγάλη εξάπλωση σε στραγγισμένα εδάφη, σε χωράφια και ηλιόλουστες  ακαλλιέργητες εκτάσεις. Τα φύλλα είναι γραμμοειδή και αυλακωτά στην επάνω επιφάνεια. Οι ανθοφόροι βλαστοί έχουν στην κορυφή βαθυγάλαζα άνθη πλούσια σε νέκταρ για τις μέλισσες. Οι βολβοί του περιέχουν μια τοξική ουσία που είναι παρόμοια με σαπωνίνες με χαρακτηριστική πικρή γεύση. Είναι είδος που καλλιεργείται και ως καλλωπιστικό σε κήπους και πάρκα.





Πέμπτη 12 Ιανουαρίου 2023

Τα βότανα του Ολύμπου και ο κίνδυνος εξαλείψεώς τους, επιστολή από τον ζωγράφο του Ολύμπου Βασίλη Ιθακήσιο (1934).

  

Ο ζωγράφος Βασίλης Ιθακήσιος(1889-1977), επέλεξε να μείνει στον Όλυμπο, μέσα σε μια σπηλιά, που του υπέδειξε ο λιτοχωρίτης Χρήστος Κάκκαλος. «Εδώ ούτε το χιόνι πιάνει, ούτε το νερό στέκεται» του είπε ο Κάκκαλος και ο Ιθακήσιος εγκαταστάθηκε εκεί, για να περάσει 20 καλοκαίρια. Την ονόμασε “Άσυλο Μουσών” και έζησε εκεί τη μοναξιά του ως γνήσιος καλλιτέχνης.Tον Αύγουστο του 1934 ο ζωγράφος έστειλε στο περιοδικό ΕΚΔΡΟΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ένα γράμμα με τίτλο: 

Τα βότανα του Ολύμπου και ο κίνδυνος εξαλείψεώς τους, Άσυλο Μουσών, επί του Ολύμπου.

 Σε μία παράγραφο γράφει: "...Περί τα τέλη του περασμένου μηνός έφθασε μια ουγγρική επιστημονική αποστολή, απαρτιζομένη από το διευθυντή του Βοτανικού Μουσείου Βουδαπέστης κ. Wagner Janos,τον Dr Sattala,τον κ. Huliak,καθώς και τον ελληνομαθή γερμανό καθηγητή ξένων γλωσσών κ. Hans Iffland. Η αποστολή αυτή ασχολήθηκε επί 20 μέρες με τα βότανα, άνθη, πεταλούδες, ξύλα και πετρώματα....Εκείνο που μου έκανε εντύπωση στην επίσκεψη αυτή ήταν η πληθώρα των ανθέων και φυτών που σύναξαν, διότι δεν αρκέστηκαν μόνο στην ανατολική πλευρά, αλλά μετέβησαν και στη δυτική με 6 μουλάρια φορτωμένα, που καβάλησαν τη μεσοχονδροράχη όλα. Είχα λοιπόν την περιέργεια να ρωτήσω τον καθηγητή κ. Iffland, σε τι θα χρησιμεύσουν τόσα πολλά...Πρώτον, μου λέει, για έκθεση και έπειτα μου λέει κάτι το εκπληκτικό: Ότι ο Όλυμπος, εκτός από τα σπάνια λουλούδια που τον έχουν πατρίδα, έχει και 90% περισσότερα από τα άλλα βουνά της Ευρώπης. Γι΄αυτό όλο αυτό το σουρομάδημα όλων των ξένων(δυστυχώς μόνον ξένων) βοτανολόγων. Όλα αυτά τα δέχτηκα με εθνική υπερηφάνεια, αλλά κατόπιν άρχισα να διερωτώμαι, είναι άραγε γνωστά αυτά σε πολλούς Έλληνες, ή τουλάχιστον στα υπουργεία, στον επιστημονικό μας κόσμο; Ή ο πολιτισμός μας είναι τόσο πίσω ώστε να μην καταλαβαίνουμε;...Όλα αυτά, καλό θα ήταν να γίνονταν γνωστά δια του τύπου και αφού προκαλέσουμε έναν κρατικό έλεγχο και μια απογραφή τους, να σημάνουμε και τον κώδωνα του κινδύνου, για μερικά τουλάχιστον, ενόσω ο Κάκκαλος, που γνωρίζει τις θέσεις τους, βρίσκεται εν ζωή...

Πηγή: Βασίλειος Ιθακήσιος, ο ζωγράφος του Ολύμπου-Τσακόύμης Απ.-έκδ. Δήμος Λιτοχώρου

 https://www.dion-olympos.gr/

https://www.mixanitouxronou.gr/tag/vasilis-ithakisios/

Δημοτική Πινακοθήκη Λιτοχώρου "Βασίλειος Ιθακήσιος".
















Επί 20 χρόνια ζούσε τα καλοκαίρια σε μια σπηλιά στον Όλυμπο και ζωγράφιζε τα πανέμορφα τοπία του. Στο «Άσυλο Μουσών» , όπως την αποκαλούσε, ο μεγάλος ζωγράφος δημιούργησε περισσότερους από 500 πίνακες. Ήταν το ορμητήριό του προς τις απόκρημνες πλαγιές και τις απρόσιτες κορυφές του βουνού των θεών....

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/ezise-20-xronia-se-mia-spilia-tou-olybou-zografizontas-o-megalos-zografos-mas-ithakisios-pethane-se-ilikia-100-xronon-peftontas-apo-parathyro-girokomeiou-atenizontas-ton-olybo/