Τσαλαπετεινός - Upupa epops

Τσαλαπετεινός - Upupa epops 

 Ο τσαλαπετεινός είναι από τις πιο αναγνωρίσιμες «φιγούρες» της ελληνικής ορνιθοπανίδας, με τα χαρακτηριστικά χρώματα και το λοφίο του, που όταν το ανορθώνει, ξεχωρίζει από μακρινή απόσταση. Πρόκειται για μεσαίου μεγέθους πτηνό πού, όπως όλα τα Κορακιόμορφα, έχει ιδιαίτερο ράμφος και χαρακτηριστικά χρώματα.

  [ΕΤΥΜΟΛ. τσαλαπετεινός < τσαλί (τουρκ. çali) «θάμνος, φρύγανο», «φρύγανο που χρησιμεύει ως προσάναμμα» + πετεινός], δηλ. τσαλαπετεινός = κόκορας των θάμνων (!)

 Χρώμα κεφαλιού-ράχης-στήθους πορτοκαλί-καστανό.  

 Βιότοπος: Αποδημητικό είδος που ζει σε δασικά ξέφωτα, αλσύλια, ελαιώνες, οπωρώνες και χωράφια. Τρέφεται με σκουλήκια, έντομα και  σπόρους.

Τσαλαπετεινός - Upopa epops, Απρίλιος 2019

Τσαλαπετεινός - Upopa epops, Απρίλιος 2019

Τσαλαπετεινός - Upopa epops, Απρίλιος 2019

Τσαλαπετεινός - Upopa epops, Απρίλιος 2019

 

Mt Olympus wildflower-Anagallis arvensis

Anagallis arvensis -Αναγαλλίς η αρουραία
Μονοετής ή σπάνια διετής πόα, αυτοφυές είδος των μεσογειακών περιοχών. Τα άνθη είναι συνήθως πορτοκαλί-κόκκινα ενώ άλλα φυτά έχουν μπλε άνθη. Η αναγαλλίς είναι διαδεδομένο είδος  στον Όλυμπο από 0-1000 μ. υψόμετρο.

Mt Olympus wildflower: Ophrys tenthredinifera Wild. (3)

Ophrys tenthredinifera Wild.

Συνώνυμα:
 Ophrys leochroma P.Delforge - Ophrys tenthredinifera subsp. leochroma (P.Delforge) Kreutz  -Ophrys tenthredinifera subsp. villosa (Desf.) H.Baumann & Künkele

Μια ορχιδέα του γένους Ophrys που για πρώτη φορά  καταγράφηκε στον Όλυμπο το 2016  και έκτοτε η εξάπλωσή της βεβαιώνεται κάθε χρόνο στους πρόποδες του Ολύμπου. Εντυπωσιακή ορχιδέα με ροζ σέπαλα και μικρά τριγωνικά πέταλα. Το χείλος είναι ακέραιο, σκούρο καφέ στο κέντρο, με δύο εξογκώματα στους ώμους και περιμετρικά έχει κίτρινη μπορντούρα με τρίχωμα. Ανθίζει στα τέλη του Μάρτη- Απρίλιο.

Ophrys tenthredinifera, Όλυμπος 26-3-19

Ophrys tenthredinifera, Όλυμπος 26-3-19

Ophrys tenthredinifera, Όλυμπος 26-3-19

Ophrys tenthredinifera, Όλυμπος 26-3-19

Ophrys tenthredinifera, Όλυμπος 26-3-19

Mt Olympus wildflowers: Ophrys hansreinhardii

Ophrys hansreinhardii
Μια ορχιδέα του γένους Ophrys( Οφρύς), που ανήκει κατά πολλούς ερευνητές στην ομάδα Ophrys mammosa. Ενώ εθεωρείτο είδος της Ν. Αλβανίας(Περιγράφτηκε το 2007 από την M. HIRTH ως ενδημική της Αλβανίας), έχει καταγραφεί σε πολλές περιοχές της Ηπείρου, Μακεδονίας  ακόμη μέχρι τη Στερεά Ελλάδα( Ζήσης Αντωνόπουλος). Είναι πρώιμη ορχιδέα και συνήθως η μοναδική που έχει καταγραφεί τόσο νωρίς-αρχές Μαρτίου, στον Όλυμπο.

Πηγή: Ζήσης Αντωνόπουλος: Ορχιδέες της Ελλάδας, το γένος Ophrys, εκδόσεις Mediterraneo, 2009
Ζ. Αντωνόπουλος-Σπ. Τσιφτσής: ΑΤΛΑΣ των ελληνικών ορχεοειδών, εκδόσεις Mediterraneo, 2017.
http://www.greekorchids.gr/op_hansreinhardii.htm

Ophrys hansreinhardii, albino, Όλυμπος 13-3-19.

Ophrys hansreinhardii, Όλυμπος 13-3-19.

Ophrys hansreinhardii, Όλυμπος 13-3-19.

Ophrys hansreinhardii, Όλυμπος 13-3-19.

Ophrys hansreinhardii, Όλυμπος 13-3-19.

Ophrys hansreinhardii, Όλυμπος 13-3-19.

 

Mt Olympus wildflowers: Γάλανθος (Galanthus elwesii)

Γάλανθος, το φυτό που λατρεύουν οι Άγγλοι.

 Το όνομα Galanthus elwesii, δόθηκε από τον Carl Linnaeus το 1735 και προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις γάλα+ ανθός (Galanthus). Έγινε γνωστό μέσω Αγγλίας από τον  Άγγλο  Χένρι Τζον Elwes (1846-1922),  προς τιμήν του οποίου δόθηκε το όνομα  του είδους Galanthus elwesii Hooker fil.). Ο Χένρι Τζον Elwes ήταν βοτανολόγος, εντομολόγος, συγγραφέας , φυσιοδίφης ,συλλέκτης και ταξιδιώτης. Το 1874 τα ανακάλυψε στα παράλια της Τουρκίας. Φεύγοντας από την περιοχή της Σμύρνης φρόντισε να πάρει μαζί του μεγάλη ποσότητα βολβών. Οι Άγγλοι ανθοκόμοι εντυπωσιασμένοι από το όμορφο λουλούδι που ανθοφορεί σε περίοδο που σπανίζουν άλλα ανθοφόρα επιδόθηκαν στην ανάπτυξη, προσαρμογή και εμπορική εκμετάλλευση του Γάλανθου( Snowdrops, στην αγγλική του ονομασία). Στην Αγγλία η λατρεία του κόσμου για αυτό το ευγενικό φυτό δημιούργησε ολόκληρη κίνηση με την ονομασία Galanthophilia. Galanthophiles Γαλανθόφιλοι),αποκαλούνται οι συλλέκτες,ερευνητές, εραστές των snowdops, καλλιεργητές ειδών Γαλάνθων. Ο όρος Galanthophile (γαλανθόφιλοι) πιθανότατα εφευρέθηκε από τον γνωστό Βρετανό καλλιεργητή φυτών κήπου, συλλέκτη βολβών και  συγγραφέα EA Bowles (1865-1954). 

 Σήμερα ενθουσιώδεις συλλέκτες καλλιεργούν και διασταυρώνουν φυτά, δημιουργώντας νέα υβρίδια, με ελάχιστες διαφοροποιήσεις στο χρώμα και στο μέγεθος από τα μητρικά φυτά. Κάθε Φεβρουάριο μήνα εκθέτουν  τα φυτά τους, και το κοινό επισκέπτεται τις εκθέσεις λουλουδιών για να τα θαυμάσει από κοντά. 

Και να σκεφθεί κανείς πως οι Γάλανθοι έχουν εισαχθεί στην Αγγλία από τα παράλια της Δ. Τουρκίας και την Ελλάδα. Οι ξένοι επισκέπτες της Ελλάδας στο παρελθόν εκτός από τις αρχαιότητες και τα μνημεία είχαν γοητευθεί και από την σπάνια χλωρίδα της πατρίδας μας. Και αν οι νόμοι δεν αποτρέψανε την αρπαγή γλυπτών και σπάνιων αρχαιτήτων από τη χώρα μας, αναλογιστείτε τι έχει συμβεί και ίσως συνεχίζει να συμβαίνει με σπάνια είδη φυτών της Ελλάδας που ξαφνικά συναντά κανείς σε περίφημους βοτανικούς κήπους της Ευρώπης.

Το σημαντικό είναι πως ένα από τα 5 είδη Γάλανθου της Ελλάδας, βρίσκεται στον Όλυμπο και στα Πιέρια όρη. Ένα φυτό με ελληνικό όνομα, με χώρα προέλευσης την Ελλάδα, που βρίσκεται και στον Όλυμπο, θα έπρεπε να απολαμβάνει της προσοχής μας, της αγάπης, της προστασίας και η ανάδειξή του θα δημιουργούσε τις βάσεις για την καλλιέργεια και την εμπορική του ανάπτυξη. 

Galanthus elwesii, Όλυμπος 1-2-19

Galanthus elwesii, Όλυμπος 1-2-19

Galanthus elwesii, Όλυμπος 1-2-19

Galanthus elwesii, Όλυμπος 1-2-19

Galanthus elwesii, Όλυμπος 1-2-19

Αγριολούλουδα του Ολύμπου,σε χιονισμένο τοπίο.

 Αγριολούλουδα του Ολύμπου,σε χιονισμένο τοπίο!

Κάποια  αγριολούλουδα ανθοφορούν, νωρίς το χειμώνα, επειδή η αναπαραγωγική τους διαδικασία, τα εξασφαλίζει απέναντι σε άλλα φυτά ανταγωνιστές. Πριν ακόμη λιώσουν τα χιόνια βλέπουμε το εντυπωσιακό φαινόμενο να προβάλλουν ανθισμένοι κρόκοι μέσα από το χιόνι.
 Η επιβίωση για οποιοδήποτε οργανισμό και φυσικά ενός φυτού εξαρτάται και από την αντίληψη του περιβάλλοντος. Τα φυτά διαθέτουν φωτοδέκτη (φυτόχρωμα  ονομάζεται) μετρούν το φως και τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και αποφασίζουν πότε θα ενεργοποιηθεί  η φύτρωση του σπέρματος. Διαθέτουν επίσης έναν μηχανισμό, που ονομάζεται" θερμογόνος αναπνοή", και αναπτύσσουν θερμοκρασία μεγαλύτερη από αυτή της ατμόσφαιρας, ικανή να λιώσει τον πάγο και να αναδυθεί το νέο φυτό από το χιόνι ακόμη. Έτσι η πρώιμη αυτή ανθοφορία, με ένα άνθος θερμότερο από τον αέρα, δίνει καταφύγιο σε έντομα για να συναντηθούν και να συνευρεθούν, και παράλληλα να προσφέρουν την υπηρεσία της επικονίασης. Τα συγκεκριμένα άνθη προσφέρουν στέγη, τροφή και μια ζεστή ερωτική φωλιά έναντι πενιχράς αμοιβής και χωρίς να κατηγορηθούν για διευκόλυνση προς αλλότρια ακολασία. (απόσπασμα από το εξαιρετικό βιβλίο του Γ. Μανέτα: Τι θα έβλεπε η Αλίκη στη χώρα των φυτών".

Στην Πιερία και τον Όλυμπο συναντάμαι φυτά που από τον Ιανουάριο έχουν ανθοφορίσει, όπως:Tussilago farfara (βήχιο), Galanthus elwesii (Γάλανθος), Crocus chrysanthus (Κρόκος ο χρύσανθος), Crocus veluchensis( κρόκος ο βελούχιος), Colcicum doerfleri (Κολχικό) κ.α.

Colchicum doerfleri, Όλυμπος

Crocus veluchensis, Όλυμπος.

Crocus chrysanthus, Όλυμπος

Crocus chrysanthus, Όλυμπος

Crocus veluchensis, Όλυμπος.

Galanthus elwesii, Όλυμπος

Galanthus elwesii, Όλυμπος

 

Κοκκινολαίμης, το στολίδι του χειμώνα

Κοκκινολαίμης(Erithacus Rubecula), το αηδόνι του χειμώνα.

Ο Κοκκινολαίμης έρχεται στην Ελλάδα από τη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη, για να ξεχειμωνιάσει, ενώ νωρίς την  Άνοιξη φτερουγίζει και πάλι για βορειότερες περιοχές.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα των κοκκινολαίμηδων, που είναι κατά βάση μοναχικά πουλιά, εκτός της περιόδου αναπαραγωγής, είναι το πορτοκαλοκόκκινο χρώμα στο πρόσωπο, την τραχηλιά και το στήθος, το οποίο και χρησιμοποιεί φουσκώνοντάς το για να τρομάξει τους εχθρούς του. Αποτελεί ένα από τα αγαπημένα πουλιά γι αυτό έχει γίνει «ήρωας» σε πλήθος παιδικών βιβλίων, ελληνικών και ξένων και έχει εμπνεύσει μεγάλους Έλληνες ποιητές όπως τον Γεώργιο Δροσίνη, τον Ηλία Βενέζη και τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.  

Στην Ελλάδα συναντάμε τον κοκκινολαίμη στο βουνό, στον κάμπο, στο δάσος, στην παραλία, σε πάρκα ακόμη και σε κήπους. Και  αν δεν τον δούμε μπορεί να ακούσουμε το μελωδικό αλλά και μελαγχολικό του κελάηδημα για το οποίο του  έχει δοθεί ο τίτλος “το αηδόνι του χειμώνα”.

Μία στροφή από το ποίημα του Βαλαωρίτη «Ο Καλογιάννος»:

«Μὴ μὲ ρωτᾷς ποῦθ᾿ ἔρχομαι, μὴ μὲ ρωτᾷς ποῦ τρέχω

πατρίδα ἐγὼ δὲν ἔχω

παρὰ τοῦ βάτου τ᾿ ἄγριο, τ᾿ ἀγκαθερὸ κλαρί.

Μὲ δέρνει τ᾿ ἀνεμόβροχο, εἶμαι φτωχὸ πουλί,

Ὁ λόγκος τὸ παλάτι μου, καὶ βιό μου εἶν᾿ ἡ χαρά,

πετῶ, κορνιάζω ξέγνοιαστος οσῶχω τὰ φτερά».