Όλυμπος: Χλωρίδα και πανίδα

Ο Όλυμπος, το υψηλότερο βουνό της Ελλάδας (2.918 μ.) είναι μυθικό βουνό, ένα παγκόσμιο μνημείο φυσικής κληρονομιάς και πόλος έλξης αμέτρητων επισκεπτών. Ο Όλυμπος και τα Πιέρια όρη, ως συνέχεια του ορεινού όγκου, παρουσιάζουν τεράστιο βοτανολογικό ενδιαφέρον και η πλούσια χλωρίδα που ξεπερνά τα 1670 είδη φυτών είναι μια τεράστια φυσική κληρονομιά. Η παρατήρηση των λουλουδιών, δίνει μια άλλη διάσταση στις πεζοπορικές διαδρομές και συμπληρώνει την εμπειρία και τις γνώσεις μας στην κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει.Bird watching είναι το κίνημα που ξύπνησε το ενδιαφέρον για τον κόσμο των πτηνών. Wildflower watching θα μπορούσε να γίνει το αντίστοιχο για την παρατήρηση των αγριολούλουδων και της χλωρίδας γενικότερα. Αφήνοντας τα βήματα μας από το βουνό παίρνουμε μαζί μόνο τις αναμνήσεις, μερικές φωτογραφίες και δίνουμε τη διαβεβαίωση ότι το θαύμα της φύσης θα συνεχίσει να υπάρχει και για τους άλλους για να το απολαύσουν. Όλο το φωτογραφικό υλικό που δημοσιεύεται στο blog είναι από προσωπικές καταγραφές και η παρουσίαση των φυτών συνδιάζεται με την περίοδο ανθοφορίας και καταγραφής σε συγκεκριμένο χρόνο και περιοχή του Ολύμπου. Χρήσιμα είναι τα σχόλιά σας και οι παρατηρήσεις σας για τη βελτίωση και τη διόρθωση ακόμη στοιχείων που δημοσιεύονται.

"Ο ερευνητής πρέπει να ακολουθεί αυτό που ψάχνει, αλλά και να βλέπει αυτό που δεν έψαχνε". Κλοντ Μπερνάρ

Μετάφραση σε άλλη γλώσσα

English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Παρασκευή 10 Μαρτίου 2023

Muscari neglectum

Muscari neglectum 

Αγγλική ονομασία: Grape Hyacinth

Ελληνική ονομασία: Μούσκαρι το παραμελημένο.

Το Muscari neglectum είναι γνωστό και με τις λαϊκές ονομασίες Υάκινθος των σταφυλιών, Άγριος Υάκινθος, βολβός, το ψωμί του Κούκου. Ανθίζει νωρίς την Άνοιξη και είναι κοινό φυτό με μεγάλη εξάπλωση σε στραγγισμένα εδάφη, σε χωράφια και ηλιόλουστες  ακαλλιέργητες εκτάσεις. Τα φύλλα είναι γραμμοειδή και αυλακωτά στην επάνω επιφάνεια. Οι ανθοφόροι βλαστοί έχουν στην κορυφή βαθυγάλαζα άνθη πλούσια σε νέκταρ για τις μέλισσες. Οι βολβοί του περιέχουν μια τοξική ουσία που είναι παρόμοια με σαπωνίνες με χαρακτηριστική πικρή γεύση. Είναι είδος που καλλιεργείται και ως καλλωπιστικό σε κήπους και πάρκα.





Πέμπτη 12 Ιανουαρίου 2023

Τα βότανα του Ολύμπου και ο κίνδυνος εξαλείψεώς τους, επιστολή από τον ζωγράφο του Ολύμπου Βασίλη Ιθακήσιο (1934).

  

Ο ζωγράφος Βασίλης Ιθακήσιος(1889-1977), επέλεξε να μείνει στον Όλυμπο, μέσα σε μια σπηλιά, που του υπέδειξε ο λιτοχωρίτης Χρήστος Κάκκαλος. «Εδώ ούτε το χιόνι πιάνει, ούτε το νερό στέκεται» του είπε ο Κάκκαλος και ο Ιθακήσιος εγκαταστάθηκε εκεί, για να περάσει 20 καλοκαίρια. Την ονόμασε “Άσυλο Μουσών” και έζησε εκεί τη μοναξιά του ως γνήσιος καλλιτέχνης.Tον Αύγουστο του 1934 ο ζωγράφος έστειλε στο περιοδικό ΕΚΔΡΟΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ένα γράμμα με τίτλο: 

Τα βότανα του Ολύμπου και ο κίνδυνος εξαλείψεώς τους, Άσυλο Μουσών, επί του Ολύμπου.

 Σε μία παράγραφο γράφει: "...Περί τα τέλη του περασμένου μηνός έφθασε μια ουγγρική επιστημονική αποστολή, απαρτιζομένη από το διευθυντή του Βοτανικού Μουσείου Βουδαπέστης κ. Wagner Janos,τον Dr Sattala,τον κ. Huliak,καθώς και τον ελληνομαθή γερμανό καθηγητή ξένων γλωσσών κ. Hans Iffland. Η αποστολή αυτή ασχολήθηκε επί 20 μέρες με τα βότανα, άνθη, πεταλούδες, ξύλα και πετρώματα....Εκείνο που μου έκανε εντύπωση στην επίσκεψη αυτή ήταν η πληθώρα των ανθέων και φυτών που σύναξαν, διότι δεν αρκέστηκαν μόνο στην ανατολική πλευρά, αλλά μετέβησαν και στη δυτική με 6 μουλάρια φορτωμένα, που καβάλησαν τη μεσοχονδροράχη όλα. Είχα λοιπόν την περιέργεια να ρωτήσω τον καθηγητή κ. Iffland, σε τι θα χρησιμεύσουν τόσα πολλά...Πρώτον, μου λέει, για έκθεση και έπειτα μου λέει κάτι το εκπληκτικό: Ότι ο Όλυμπος, εκτός από τα σπάνια λουλούδια που τον έχουν πατρίδα, έχει και 90% περισσότερα από τα άλλα βουνά της Ευρώπης. Γι΄αυτό όλο αυτό το σουρομάδημα όλων των ξένων(δυστυχώς μόνον ξένων) βοτανολόγων. Όλα αυτά τα δέχτηκα με εθνική υπερηφάνεια, αλλά κατόπιν άρχισα να διερωτώμαι, είναι άραγε γνωστά αυτά σε πολλούς Έλληνες, ή τουλάχιστον στα υπουργεία, στον επιστημονικό μας κόσμο; Ή ο πολιτισμός μας είναι τόσο πίσω ώστε να μην καταλαβαίνουμε;...Όλα αυτά, καλό θα ήταν να γίνονταν γνωστά δια του τύπου και αφού προκαλέσουμε έναν κρατικό έλεγχο και μια απογραφή τους, να σημάνουμε και τον κώδωνα του κινδύνου, για μερικά τουλάχιστον, ενόσω ο Κάκκαλος, που γνωρίζει τις θέσεις τους, βρίσκεται εν ζωή...

Πηγή: Βασίλειος Ιθακήσιος, ο ζωγράφος του Ολύμπου-Τσακόύμης Απ.-έκδ. Δήμος Λιτοχώρου

 https://www.dion-olympos.gr/

https://www.mixanitouxronou.gr/tag/vasilis-ithakisios/

Δημοτική Πινακοθήκη Λιτοχώρου "Βασίλειος Ιθακήσιος".
















Επί 20 χρόνια ζούσε τα καλοκαίρια σε μια σπηλιά στον Όλυμπο και ζωγράφιζε τα πανέμορφα τοπία του. Στο «Άσυλο Μουσών» , όπως την αποκαλούσε, ο μεγάλος ζωγράφος δημιούργησε περισσότερους από 500 πίνακες. Ήταν το ορμητήριό του προς τις απόκρημνες πλαγιές και τις απρόσιτες κορυφές του βουνού των θεών....

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/ezise-20-xronia-se-mia-spilia-tou-olybou-zografizontas-o-megalos-zografos-mas-ithakisios-pethane-se-ilikia-100-xronon-peftontas-apo-parathyro-girokomeiou-atenizontas-ton-olybo/

Τετάρτη 4 Ιανουαρίου 2023

Tyrimnus leucographus

 Tyrimnus leucographus

Ελληνική ονομασία: Θύμος ο λευκόγραφος

Ετήσιο φυτό μέχρι 80 εκ. ύψος. Ανθοφορεί τους καλοκαιρινούς μήνες από τα παράλια μέχρι τα 800 μ.






Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2022

Cynoglossum columnae

 Cynoglossum columnae

Ελληνική ονομασία: Κυνόγλωσσο το στυλώδες

Μονοετές χνουδωτό φυτό με άνθη καστανοκόκκινα. Φύεται μέχρι τα 1900 μ. Ανθίζει τους μήνες Μάρτιο-Μάιο.

Cynoglossum columnae, Όλυμπος 23-4-14

Cynoglossum columnae, Όλυμπος 23-4-14



Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2022

Scandix pecten -veneris

 Scandix pecten- veneris

Αγγλική ονομασία: Venus' comb

Ελληνική ονομασία: Σκάντιξ, Κτένιο της Αφροδίτης.

Έχει λευκά άνθη με 5 πέταλα και πολύ μικρά οδοντωτά και λεία φύλλα. Ανθίζει τους μήνες Φεβρουάριο-Απρίλιο.

Scandix pecten veneris- 12-4-18

Scandix pecten veneris- 12-4-18


Scandix pecten veneris- 24-5-18



Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2022

Asplenium scolopendrium

 

Ελληνική ονομασία: Ασπλένιο το σκολοπένδριον

Αγγλική ονομασία: Hart's tongue-fern

Ο Λινναίος έδωσε για πρώτη φορά το επιστημονικό όνομα  Asplenium scolopendrium, σε αυτή τη φτέρη με την αγγλική ονομασία γλώσσα του ελαφιού hart's tongue-fern. Το ειδικό επίθετο scolopendrium προέρχεται από την ελληνική λέξη σκολοπένδρα=σαρανταποδαρούσα , προφανώς από το σχήμα επάνω στα φύλλα του. Φύεται σε υγρά εδάφη και σκιερές περιοχές στα φαράγγια του Ολύμπου από τα 700-1900 μ. Ως βότανο χρησιμοποιείται στη βοτανική ιατρική. Το είδος καλλιεργείται συχνά και ως καλλωπιστικό φυτό με διάφορες ποικιλίες. Σε μερικές ευρωπαϊκές χώρες άρχισε να μειώνεται  ο πληθυσμός των φυτών και χαρακτηρίστηκε ως "ευάλωτο" στις κόκκινες λίστες των απειλούμενων φυτών όπως σε Νορβηγία και Σουηδία το 2010, Αλβανία το 2014 και Ολλανδία το 1998.(https://en.wikipedia.org/wiki/Asplenium_scolopendrium).

Asplenium scolopendrium

Asplenium scolopendrium

Asplenium scolopendrium

Όλυμπος- χαράδρα Ενιπέα.

Όλυμπος-Σπήλαιο Αγίου Διονυσίου.

Όλυμπος-γέφυρα Ενιπέα στο μονοπάτι  Ε4 


Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2022

Datura stramonium

Datura stramonium
Κοινό όνομα: Ντατούρα, Στραμώνιο, Τάτουλας.

Το Datura stramonium προέρχεται από τις ΗΠΑ και το Μεξικό. Έχει εγκλιματιστεί στην Ευρώπη ιδίως σε γόνιμα χώματα, σε φρεσκοσκαμμένα οικόπεδα, σε χώρους συγκομιδής απορριμάτων, σε κατοικημένες περιοχές. Είναι φυτό τοξικό, δηλητηριώδες, παραισθησιογόνο,  ιδιαίτερα επικίνδυνο λόγω των τοξικών ουσιών που περιέχει. Είναι γνωστό με το λαϊκό όνομα Διαβολόχορτο, και η απρόσεκτη κατανάλωσή του με άλλα χόρτα έχει προκαλέσει δηλητηρίαση σε ανυποψίαστους καταναλωτές. 
Βιβλιογραφία:
Βοτανικό-Φυτολογικό λεξικό, Δ.Σ. Καββάδα
Ζιζάνια, Ιωάννης Βασιλάκογλου
Εγκυκλοπαίδεια των βοτάνων, Nico Vermeulen, 2004