Όλυμπος: Χλωρίδα και πανίδα

Ο Όλυμπος, το υψηλότερο βουνό της Ελλάδας (2.918 μ.) είναι μυθικό βουνό, ένα παγκόσμιο μνημείο φυσικής κληρονομιάς και πόλος έλξης αμέτρητων επισκεπτών. Ο Όλυμπος και τα Πιέρια όρη, ως συνέχεια του ορεινού όγκου, παρουσιάζουν τεράστιο βοτανολογικό ενδιαφέρον και η πλούσια χλωρίδα που ξεπερνά τα 1670 είδη φυτών είναι μια τεράστια φυσική κληρονομιά. Η παρατήρηση των λουλουδιών, δίνει μια άλλη διάσταση στις πεζοπορικές διαδρομές και συμπληρώνει την εμπειρία και τις γνώσεις μας στην κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει.Bird watching είναι το κίνημα που ξύπνησε το ενδιαφέρον για τον κόσμο των πτηνών. Wildflower watching θα μπορούσε να γίνει το αντίστοιχο για την παρατήρηση των αγριολούλουδων και της χλωρίδας γενικότερα. Αφήνοντας τα βήματα μας από το βουνό παίρνουμε μαζί μόνο τις αναμνήσεις, μερικές φωτογραφίες και δίνουμε τη διαβεβαίωση ότι το θαύμα της φύσης θα συνεχίσει να υπάρχει και για τους άλλους για να το απολαύσουν. Όλο το φωτογραφικό υλικό που δημοσιεύεται στο blog είναι από προσωπικές καταγραφές και η παρουσίαση των φυτών συνδιάζεται με την περίοδο ανθοφορίας και καταγραφής σε συγκεκριμένο χρόνο και περιοχή του Ολύμπου. Χρήσιμα είναι τα σχόλιά σας και οι παρατηρήσεις σας για τη βελτίωση και τη διόρθωση ακόμη στοιχείων που δημοσιεύονται.

"Ο ερευνητής πρέπει να ακολουθεί αυτό που ψάχνει, αλλά και να βλέπει αυτό που δεν έψαχνε". Κλοντ Μπερνάρ

Μετάφραση σε άλλη γλώσσα

English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2021

Dianthus haematocalyx

 Dianthus haematocalyx

Ελληνική ονομασία: Δίανθος ο αιματοκάλυξ

H πρώτη καταγραφή-περιγραφή του Dianthus haematocalyx έγινε από τον  Θεόδωρο Χελδράιχ (Theodor von Heldreich) κατά την επίσκεψή του στον Όλυμπο το 1851. Στον Όλυμπο φύεται και το υποείδος Dianthus haematocalyx subsp. haematocalyx. Είναι είδος με ξυλώδη βάση με πολλούς ανερχόμενους βλαστούς και φύλλα γραμμοειδή. Τα άνθη είναι μοναχικά ή σε συστάδα 2-4 και είναι ρόδινα έως ερυθρά και πρασινο-κίτρινα στην κάτω πλευρά. Φύεται σε χέρσες, πετρώδεις και άγονες θέσεις συνήθως από τα 1000-2300 μ. Πολύ σπανιώτερα βρίσκεται σε χαμηλότερα υψόμετρα στα 400 μ. ή και ψηλότερα από τα 2300-2600 μ. Η περίοδος ανθοφορίας είναι τους μήνες Ιούνιο-Αύγουστο.

Dianthus haematocalyx, Όλυμπος

Dianthus haematocalyx, Όλυμπος

Dianthus haematocalyx subsp. haematocalyx, Όλυμπος

Dianthus haematocalyx subsp. haematocalyx, Όλυμπος

Dianthus haematocalyx, Όλυμπος

Dianthus haematocalyx, Όλυμπος

 
Dianthus haematocalyx: kew.org/herbcat/barcode=K000725326  

Δείγμα του φυτού από τον Όλυμπο(1851) της συλλογής του Theodor von Heldreich, στο ερμπάριο των βασιλικών βοτανικών κήπων Kew στο Λονδίνο.

 


Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2021

Veronica jacquinii

 Veronica jacquinii

Συνώνυμα: Veronica austriaca subsp. jacquinii

Αγγλική ονομασία: Speedwell, Bird's eye

Ελληνική ονομασία: Βερονίκη η γιανκίνειος

Η Βερονίκη η γιανκίνειος( ονομασία αδόκιμη διότι η μόνο έγκυρη είναι η επιστημονική του ονομασία). Η λατινική ονομασία veronica προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη Βερονίκη ή Φερενίκη (η φέρουσα τη νίκη). Φύεται μέχρι τα 2000 μ. σε ανοιχτές θέσεις. 

Veronica jacquinii, Όλυμπος 1400 μ.

Veronica jacquinii, Όλυμπος, 1400 μ.

Veronica jacquinii, Όλυμπος 1400 μ.

Veronica jacquinii, Όλυμπος, 1200 μ.

Veronica jacquinii, Όλυμπος, 1200 μ.

Veronica jacquinii, Όλυμπος 1000 μ.

 


Σάββατο 13 Φεβρουαρίου 2021

Trifolium pignantii

 Trifolium pignantii

Αγγλική ονομασία: Pignant's Clover

Ελληνική ονομασία: Τριφύλλι του πινιάτη

Είναι είδος με εξάπλωση στη βαλκανική χερσόνησο. Στον Όλυμπο φύεται από τα 500-2000 μ. 


Trifolium pignantii, Όλυμπος

Trifolium pignantii, Όλυμπος

Trifolium pignantii, Όλυμπος

Trifolium pignantii, ΌλυμποςTrifolium pignantii, Όλυμπος

 

Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2021

Tribulus terrestris

Tribulus terrestris

Ελληνική ονομασία: Τρίβολος ο χερσαίος, τριβόλι

Ενοχλητικό ζιζάνιο, έρπον με κίτρινα άνθη που φύεται σε αγρούς, άκρες δρόμων και χέρσες εκτάσεις. Ο καρπός του είναι κάψα με πέντε σπόρους που έχουν από τρία σκληρά αγκάθια. Οι ποδηλάτες υποφέρουν όταν το ποδήλατο πατήσει τους αγκαθωτούς σπόρους του τριβολιού γιατί αμέσως διατρυπούν τα λάστιχα. Κάνοντας μια αναζήτηση στο διαδίκτυο εύκολα θα διαπιστώσει κανείς πως το τριβόλι είναι ένα κοινό βότανο με τεράστια χρήση στην παραδοσιακή ιατρική πολλών χωρών όπως Κίνα και η Ινδία. Ως βότανο είναι παγκόσμια πλέον γνωστό πως επιδρά στην υγεία του ουροποιητικού συστήματος, την μυική ενδυνάμωση με την αύξηση της τεστοστερόνης, την ενίσχυση της αθλητικής αντοχής και απόδοσης αλλά και την ενίσχυση της λίμπιντο(η εμπορική του διάθεση το προβάλλει σαν φυσικό βιάγκρα). Τα δραστικά συστατικά του έγιναν αφορμή ερευνών και μελετών και συστήνεται πλέον στην εναλλακτική ιατρική. Εύκολα μπορεί κανείς να βρει και να συλλέξει φύλλα και καρπούς του φυτού. Στο εμπόριο διατίθενται όχι μόνο συσκευασία αποξηραμένων μερών του φυτού, αλλά και συμπληρώματα διατροφής με πρώτο συστατικό το τριβόλι ή και άλλα προιόντα σε βάμμα, εκχύλισμα ή κάψουλες.  Η ασφαλής δοσολογία της χρήσης του δεν είναι απόλυτα επιβεβαιωμένη και οφείλει κανείς να ακολουθεί τις οδηγίες στις συσκευασίες ή να συμβουλεύεται το φαρμακοποιό ή το γιατρό πριν τη χρήση του. 

Tribulus terrestris

Tribulus terrestris


Tribulus terrestris


Tribulus terrestris

Tribulus terrestris


Δευτέρα 8 Φεβρουαρίου 2021

Ranunculus sartorianus

Ranunculus sartorianus

Αγγλική ονομασία: Buttercup

Ελληνική ονομασία: Ρανούγκουλος ο σαρτόριος, νεραγκούλα

O Ranunculus sartorianus  είναι είδος με εξάπλωση στη βαλκανική χερσόνησο μέχρι τη Δ. Τουρκία. Είναι πολυετές φυτό με έναν ανθοφόρο βλαστό 5-30 εκ. με 1-2 άνθη με κίτρινα πέταλα. Τα φύλλα του βλαστού είναι γραμμοειδή και της βάσης πολυσχιδή. Φύεται συνήθως μεταξύ 1700-2600 μ. σπανιότερα πιο χαμηλά μέχρι τα 900 μ. Η περίοδος ανθοφορίας διαφέρει ανάλογα με το υψόμετρο από Μάιο-Αύγουστο.

Τον Ιούλιο 1851, ο Θεόδωρος Χελδράιχ, έκανε την βοτανική του εξερεύνηση στον Όλυμπο. Ανάμεσα στα φυτά που κατέγραψε και συνέλεξε ήταν και το είδος Ranunculus sartorianus. O Τέοντορ Χέρμαν φον Χέλντραϊχ ή, όπως ο ίδιος υπογράφει τα ελληνικά του συγγράμματα, Θεόδωρος δε Χελδράιχ (γερμ. Theodor Heinrich Hermann von Heldreich, 1822 - 1902) ήταν Γερμανός βοτανολόγος που έζησε από το 1843 στην Ελλάδα και εργάστηκε ως διευθυντής του Βοτανικού κήπου της Αθήνας. Θεωρείται μαζί με τον Θεόδωρο Ορφανίδη θεμελιωτής της βοτανικής επιστήμης στην Ελλάδα. Στα πολυάριθμα ταξίδια του μελέτησε λεπτομερώς την ελληνική χλωρίδα. Aνακάλυψε περίπου700 είδη φυτών, τα 70 από τα οποία φέρουν το όνομά του.

Ranunculus sartorianus, Όλυμπος-Κοκκινοπηλός 5/2018

 

Ranunculus sartorianus, Όλυμπος-Πριόνια 5/2018

Ranunculus sartorianus, Όλυμπος-Μπαρμπαλάς 5/2020

Ranunculus sartorianus, Όλυμπος-Μπαρμπαλάς 5/2020

Τον Ιούλιο 1851, ο Θεόδωρος Χελδράιχ, έκανε την βοτανική του εξερεύνηση στον Όλυμπο. Ανάμεσα στα φυτά που κατέγραψε και συνέλεξε ήταν και το είδος Ranunculus sartorianus, δείγμα του οποίου βρίσκεται στο ερμπάριο του KEW http://specimens.kew.org/herbarium/K000675327.

Ranunculus sartorianus, Όλυμπος-Κοκκινοπηλός 5/2018


Ranunculus sartorianus, Όλυμπος-θέση Χρηστάκης  8/2018

 

Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2021

Pistacia terebinthus

 Pistacia terebinthus

Ελληνική ονομασία: Πιστακία η τερέβινθος, αγριοφιστικιά, κοκορεβιθιά.

Είναι φυλλοβόλος θάμνος ή μικρό δένδρο 2-4 μ. Οι καρποί του είναι κόκκινοι. Τα φύλλα συχνά προσβάλλονται από έντομα που σχηματίζουν μεγάλα εξογκώματα (κηκίδια) που μοιάζουν λανθασμένα σαν καρποί. Φύεται σε πετρώδεις θέσεις στα 200-800 μ. Πιθανόν να είναι η τέρμινθος η αγρία του Θεόφραστου(1) και η τέρμινθος του Διοσκουρίδη(2).Στην αρχαιότητα χρησιμοποιούσαν τη ρητίνη ως αρωματική ύλη. Παρέχει πλούσια σε τερεβινθίνη ρητίνη. Οι καρποί της με άλεση και έκθλιψη δίνουν εύοσμο, εδώδιδιμο και φωτιστικό λάδι, τα φαρμακευτικό τερεβινθέλαιο του Διοσκουρίδη( Δ.Σ. Καββάδα:Βοτανικό-Φυτολογικό λεξικό).

Συγγενικά δένδρα είναι η Pistacia vera, πιστακία η γνήσια, με τους νόστιμους καρπούς τα φυστίκια αιγίνης. Και η Pistacia lentiscus, ο σχίνος ή μαστιχιά, από το οποίο εξάγουμε τα μαστίχα Χίου(ποικιλία chia).

1. Θεόφραστος(371-287 π.Χ.), έλληνας φιλόσοφος, από την Ερεσό της Λέσβου, διάδοχος του Αριστοτέλη στην περιπατητική σχολή. Θεωρείται πατέρας της βοτανικής λόγω των έργων του σχετικά με τα φυτά.

2.Διοσκουρίδης (10-90 μ. Χ.), ιατρός, ριζοτόμος, φαρμακολόγος, φαρμακοποιός, βοτανολόγος.Θεωρείται και αυτός πατέρας της φαρμακολογίας και της βοτανολογίας.Το έργο του σώζεται.Το βιβλίο «Περί Yλης Ιατρικής», ή «De materia medica», όπως έγινε γνωστό στη Δύση, χωρίζεται σε πέντε «βιβλία». Από την Αρχαιότητα έως την Αναγέννηση, και αργότερα με την τυπογραφία, το «Περί Yλης Ιατρικής» διαθόθηκε σε όλες τις τότε γνωστές γλώσσες στη Δύση και στην Ανατολή, και έως τον 19ο αι. υπήρξε πρότυπο για όλα τα φαρμακευτικά βιβλία. 






Έντομα Baizongia Pistaciae έχουν προσβάλλει τα φύλλα της τερεβίνθου και σχηματίζουν φουσκωτά κηκίδια, τα οποία πολλοί λανθασμένα τα θεωρούν καρπούς..

 

Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου 2021

Μt Olympus wildflower: Crocus flavus

Crocus flavus
Συνώνυμα: Crocus aureus
Αγγλική ονομασία: Yellow Crocus, Dutch Yellow Crocus
Ελληνική ονομασία: Κρόκος ο ξανθός
Ο Crocus flavus, είναι είδος βαλκανικό και συναντάται στα βουνά της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας. Στον Όλυμπο και στα Πιέρια όρη συναντάται στα 400-1000 μ. Τα άνθη είναι χρυσοκίτρινα. Οι στήμονες και τα στίγματα είναι πιο κοντά από το περιάνθιο, οι δε ανθήρες είναι κίτρινοι. Ανθίζει τους μήνες Φεβρουάριο-Μάρτιο, ανάλογα με το υψόμετρο.

Crocus flavus- Κρόκος ο ξανθός

Crocus flavus- Κρόκος ο ξανθός

Crocus flavus- Κρόκος ο ξανθός