Όλυμπος: Χλωρίδα και πανίδα

Ο Όλυμπος, το υψηλότερο βουνό της Ελλάδας (2.918 μ.) είναι μυθικό βουνό, ένα παγκόσμιο μνημείο φυσικής κληρονομιάς και πόλος έλξης αμέτρητων επισκεπτών. Ο Όλυμπος και τα Πιέρια όρη, ως συνέχεια του ορεινού όγκου, παρουσιάζουν τεράστιο βοτανολογικό ενδιαφέρον και η πλούσια χλωρίδα που ξεπερνά τα 1670 είδη φυτών είναι μια τεράστια φυσική κληρονομιά. Η παρατήρηση των λουλουδιών, δίνει μια άλλη διάσταση στις πεζοπορικές διαδρομές και συμπληρώνει την εμπειρία και τις γνώσεις μας στην κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει.Bird watching είναι το κίνημα που ξύπνησε το ενδιαφέρον για τον κόσμο των πτηνών. Wildflower watching θα μπορούσε να γίνει το αντίστοιχο για την παρατήρηση των αγριολούλουδων και της χλωρίδας γενικότερα. Αφήνοντας τα βήματα μας από το βουνό παίρνουμε μαζί μόνο τις αναμνήσεις, μερικές φωτογραφίες και δίνουμε τη διαβεβαίωση ότι το θαύμα της φύσης θα συνεχίσει να υπάρχει και για τους άλλους για να το απολαύσουν. Όλο το φωτογραφικό υλικό που δημοσιεύεται στο blog είναι από προσωπικές καταγραφές και η παρουσίαση των φυτών συνδιάζεται με την περίοδο ανθοφορίας και καταγραφής σε συγκεκριμένο χρόνο και περιοχή του Ολύμπου. Χρήσιμα είναι τα σχόλιά σας και οι παρατηρήσεις σας για τη βελτίωση και τη διόρθωση ακόμη στοιχείων που δημοσιεύονται.

"Ο ερευνητής πρέπει να ακολουθεί αυτό που ψάχνει, αλλά και να βλέπει αυτό που δεν έψαχνε". Κλοντ Μπερνάρ

Μετάφραση σε άλλη γλώσσα

English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2025

Berberis cretica

 Berberis cretica

Βερβερίς η κρητική

Η Βερβερίς η κρητική, είναι πολύκλαδος, φυλλοβόλος και ακανθώδης θάμνος με κίτρινα άνθη. Είναι γνωστή με τα φυτώνυμα, γλυκαγκαθιά, βερβερίνη, βερβερίδα. Οι καρποί είναι σαρκώδεις με όξινη γεύση. Φύεται στα βουνά από τα 1000-2300 μ. Η Βερβερίς η κρητική έχει φαρμακευτικές και βαφικές ιδιότητες. Ανθίζει από τον Απρίλιο-Ιούνιο μήνα.

Berberis cretica, Olympos 1200 m., 11-9-25



Σάββατο 25 Οκτωβρίου 2025

Asplenium scolopendrium

 

Asplenium scolopendrium

Ελληνική ονομασία: Ασπλένιο το σκολοπένδριον

Αγγλική ονομασία: Hart's tongue-fern

Το Asplenium scolopendrium είναι μια αειθαλής φτέρη με ένα κοντό, ανοδικό ρίζωμα. Παράγει μια συστάδα από όρθια έως αψιδωτά φύλλα μήκους έως 50 εκατοστών. Το όνομα του γένους Asplenium προέρχεται από την ελληνική λέξη και σημαίνει «χωρίς σπλήνα», πιθανώς σε αναφορά στην πεποίθηση ότι ορισμένα είδη αυτού του φυτού θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν προβλήματα της σπλήνας. 

Η κοινή αγγλική ονομασία  Hart's tongue-fern αναφέρεται στην υποτιθέμενη ομοιότητα του σχήματος του φύλλου με τη γλώσσα ενός ελαφιού.

 Το συγκεκριμένο επίθετο scolopendrium προέρχεται από την ελληνική λέξη skolopenda που σημαίνει «σαρανταποδαρούσα», μια αναφορά στις σειρές από σπόρους στην κάτω πλευρά των φύλλων. Φύεται σε υγρά εδάφη και σκιερές περιοχές στα φαράγγια του Ολύμπου από τα 700-1900 μ. Είναι φυτό με καλλωπιστική και φαρμακευτική χρήση. 

Asplenium scolopendrium, 25-10-25 Olympos 

Asplenium scolopendrium, 25-10-25 Olympos 


Asplenium scolopendrium, 25-10-25 Olympos 

Asplenium scolopendrium, 18-8-25 Ropki-Krakov 



Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2025

Lycopus europaeus

 Lycopus europaeus

Αγγλική ονομασία: gypsywort, gipsywort, bugleweed, European bugleweed and water horehound

Λυκόπους ο ευρωπαίος

Φυτό με εξάπλωση σε Ευρώπη και Ασία. Φύεται σε υγρούς τόπους, στις όχθες των ποταμών και κοντά σε λίμνες. Έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν από διάφορους λαούς για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες και ως βαφική ύλη (κατά μια άποψη οι Ρομά το χρησιμοποίησαν σαν βαφική ύλη κάνοντας σχέδια στο δέρμα τους, γι' αυτό και η αγγλική του ονομασία gypsywort).

Lycopus europaeus, 21-9-25

Lycopus europaeus, 21-9-25


Lycopus europaeus, 21-9-25

Lycopus europaeus, 21-9-25



Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2025

Helminthotheca echioides

Helminthotheca echioides

Συνώνυμα: Picris echioides

Το είδος Helminthotheca echioides, γνωστό με την πρώην ονομασία  Picris echioides (Πικρίς η εχιοειδής), είναι κοινό είδος σε καλλιεργούμενα και χέρσα χωράφια σε όλη την Ελλάδα και γνωστό ως αγριοζοχιός. Έχει βλαστό με τριχίδια και αυλακώσεις. Τα φύλλα στο κάτω μέρος είναι λογχοειδή, οδοντωτά και στο βλαστό καρδιοειδή γύρω από το βλαστό. Ανθίζει μέχρι τον Οκτώβριο μήνα.

Helminthotheca echioides, Όλυμπος 11-9-25

Helminthotheca echioides, Όλυμπος 11-9-25

Helminthotheca echioides, Όλυμπος 11-9-25


Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου 2025

Frangula rupestris

 Frangula rupestris

Ελληνική ονομασία: Φράγκουλα η λειμώνιος

Μικρός θάμνος με πολλά κλαδιά και σκληρά δερματώδη φύλλα. Οι καρποί του είναι δρόγη, αρχικά πράσινοι, μετά κόκκινοι και τελικά μαύροι. Φύεται σε ασβεστολιθικά εδάφη κυρίως σε βραχώδεις θέσεις.

Frangula rupestris, 9-8-25 Olympos-Kokkinopilos 1250 m.

Frangula rupestris, 9-8-25 Olympos-Kokkinopilos 1250 m.

Frangula rupestris, 9-8-25 Olympos-Kokkinopilos 1250 m.



Πέμπτη 7 Αυγούστου 2025

Erigeron alpinus

Erigeron alpinus 

Αγγλική ονομασία: Alpine fleabane

Πόα με εξάπλωση στην Ευρώπη. Το ύψος είναι μέχρι 30 εκ. Τα φύλλα είναι εκατέρωθεν τριχωτά, λογχοειδή. Οι ακτίνες του άνθους είναι μωβ ή ροζ . Συναντάται από τα 1300-2400 m. υψ. Περίοδος ανθοφορίας Ιούλιος-Σεπτέμβριος.

Erigeron alpinus, Όλυμπος 2400 μ.

Erigeron alpinus, Όλυμπος 2400 μ.



Πέμπτη 17 Ιουλίου 2025

Artemisia umbelliformis subsp. eriantha

 Artemisia umbelliformis subsp. eriantha (Αλπική αψιθιά). 

Η αλπική αψιθιά Artemisia umbelliformis subsp. eriantha), έχει γεωγραφική  εξάπλωση στον Όλυμπο, Γράμμο, Σμόλικα και Τύμφη. Φύεται σε αλπικά λιβάδια και σταθερούς λιθώνες από τα 2100-2800 μ. Στον Όλυμπο έχει καταγραφεί από τα 2630-2815 μ. Είναι πολυετής πόα, με ξυλώδη ρίζα. Οι ανθοφόροι βλαστοί είναι 10-15 εκ. και ανθοφορεί τους μήνες Ιούλιο-Σεπτέμβριο.

Artemisia umbelliformis subsp. eriantha, Mt, Olympos 2630 m.,17-7-25

Artemisia umbelliformis subsp. eriantha, Mt, Olympos 2630 m., 17-7-25


Artemisia umbelliformis subsp. eriantha, Mt, Olympos 2670 m., 2-9-24

Artemisia umbelliformis subsp. eriantha, Mt, Olympos 2670 m., 2-9-24




Δευτέρα 23 Ιουνίου 2025

Silene roemeri

 Silene roemeri

Η Silene roemeri, συναντάται στον Όλυμπο και τα Πιέρια σε μεγάλα υψόμετρα από 1500-2500 μ. Ανθοφορεί τους μήνες Ιούνιο-Ιούλιο.






Τετάρτη 18 Ιουνίου 2025

Saxifraga spruneri

 Saxifraga spruneri

Η σαξιφράγα του Σπρούνερ είναι βαλκανικό είδος. Φύεται στον Όλυμπο από τα 2000-2900 μ. Ανθοφορεί Ιούνιο-Ιούλιο μήνα. 


Saxifraga spruneri, Όλυμπος 2450 μ. 15-6-25

Saxifraga spruneri, Όλυμπος 2450 μ. 15-6-25

Pr. Arne Strid in frond of  Saxifraga spruneri, Όλυμπος 2450 μ. 15-6-25


Δευτέρα 2 Ιουνίου 2025

Centaurea grbavacensis f. lutea

 Centaurea grbavacensis f. lutea

Κενταύρια του Γκρ-μπάβακς

Η κενταύρια του Γκρμπάβακς (φέρει το δύσκολο όνομα ενός χωριού της πΓΔΜ όπου βρέθηκε πρώτη φορά το 1935). Στη συνέχεια ίδια φυτά έχουν καταγραφεί και στη Βόρεια  Ελλάδα 1976, 1980, 1981 στα όρη Βόρας, Τζένα και Όλυμπος. Φυτό της Βαλκανικής χερσονήσου το 2008 κυκλοφόρησε σε σειρά γραμματοσήμων της πΓΔ της Μακεδονίας προβάλλοντας τη βιοποικιλότητα της γειτονικής χώρας, όταν το ίδιο έπρεπε να πράξουν και οι Έλληνες για την προβολή της ελληνικής βιοποικιλότητας. Η Κενταύρια του Γκρ-μπάβακς φύεται  στον Όλυμπο στα 300-1200 μ. Τα άνθη είναι σκούρα καφέ-μοβ. Aπό το 2016 στον Όλυμπο έχουν καταγραφεί από τη συνεργάτιδα Θέμιδα Νασοπούλου φυτά στη σπάνια μορφή με κίτρινο χρώμα. Περισσότερες πληροφορίες  στη σχετική εργασία  D. Phitos, M. Niketić, E. Kipopoulos & G. Kamari.


Centaurea grbavacensis f. lutea, Olympos 29-5-20

Centaurea grbavacensis f. lutea, Olympos 29-5-20

Centaurea grbavacensis f. lutea, Olympos 29-5-20
Centaurea grbavacensis f. lutea, Olympos 19-6-19
Προβολή της βιοποικιλότητας στη γειτονική Βόρεια Μακεδονία από το 2008.

Centaurea grbavacensis f. lutea, Olympos 19-6-19






Πέμπτη 29 Μαΐου 2025

Neotinea ustulata (L.) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase (2)

Συνώνυμα: Orchis ustulata L., Orchis parviflora Willd.
Αγγλική ονομασία: Burnt orchid, Burnt-tip orchid
Ελληνική ονομασία: Καμένη ορχιδέα, Ορχιδέα η κεκαυμμένη

Το γένος Neotinea πήρε το όνομα από τον Ιταλό βοτανολόγο Vincenzo Tineo (1791-1856). Το λατινικό επίθετο  ustulata σημαίνει, ελαφρώς καμένο, λόγω του σκούρου κόκκινου χρώματος που έχουν τα άνθη της κορυφής πριν ανοίξουν. Είναι μια ορχιδέα που περιγράφτηκε πρώτη φορά το 1753 στη Σουηδία, έχει ευρωπαϊκή εξάπλωση στα βουνά της κεντρικής και νότιας Ευρώπης. Είναι  λεπτό και χαμηλό φυτό 10-30 εκ. Αναπτύσσεται  με δύο υπόγειους σφαιρικούς κονδύλους και παλαιότερες έρευνες θεωρούσαν πως χρειάζεται 10-15 χρόνια να εμφανιστεί το πρώτο φυτό. Επειδή είναι μικρό φυτό εμφανίζεται σε λιβαδικές εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση για να ανταγωνιστεί άλλα φυτά για το φως. Κινδυνεύει από βοσκούς, φαγώνεται από πρόβατα, κατσίκια, γελάδες, λαγούς, γυμνοσάλιαγκες και αγριογούρουνα που σκάβουν τις ρίζες και τις καταναλώνουν.  Απαντάται στον Όλυμπο  από 500-2000 μ.. Ανθίζει από τον Απρίλιο ως τον Αύγουστο ανάλογα με το υψόμετρο. Οι αυτοφυείς ορχιδέες είναι προστατευόμενα από το νόμο είδη και απαγορεύεται η κοπή, συλλογή και  εμπορία τους. 
Πηγή: https://en.wikipedia.org/wiki/Neotinea_ustulata
Neotinea ustulata, Mt Olympos 1620 m. 27-5-25 

Neotinea usulata, Mt Olympos 1620 m. 27-5-25

Neotinea ustulata, Mt Olympos, 1680 m,  27-5-25

Neotinea ustulata, Mt Olympos, 1620 m,  27-5-25


Neotinea ustulata, Mt Olympos 500 μ. 29-4-15.

Neotinea ustulata, Όλυμπος 500 μ. 8-5-15.



Neotinea ustulata, Mt Olympos 500 μ. 8-5-15.


Κυριακή 25 Μαΐου 2025

Ophrys x ioanninensis

 Ophrys x ioanninensis

Συνώνυμα: Ophrys x olympica

Υβρίδιο Ophrys helenae x mammosa


Ophrys x ioanninensis ( Ophrys helenae x mammosa) Όλυμπος.

Ophrys x ioanninensis ( Ophrys helenae x mammosa) Όλυμπος.

Ophrys x ioanninensis ( Ophrys helenae x mammosa) Όλυμπος.

Ophrys x ioanninensis ( Ophrys helenae x mammosa) Όλυμπος.

Ophrys x ioanninensis ( Ophrys helenae x mammosa) Όλυμπος.






Melittis mellisophyllum subsp. albida

 Melittis mellisophyllum subsp. albida

Αγγλική ονομασία: Bastard balm

Άλλα ονόματα: μελισσόφυλλο, μελιττίς, μελίτης

Πολυετής πόα, με όρθιους ανθοφόρους βλαστούς. Τα φύλλα είναι μεγάλα, ωοειδή με μίσχο και πριονωτά. Τα άνθη είναι λευκά με ροδοπόρφυρη κηλίδα στο ανώτερο χείλος και  στο κάτω χείλος. Συναντάται σε σκιερά δάση κυρίως κάτω από φυλλοβόλα δένδρα, με καστανιές και  σε άκρες δασικών δρόμων από τα 600-900 μ. Ανθίζει τους μήνες Μάιο-Ιούνιο.

Πηγή: Εικονογραφημένον βοτανικόν-φυτολογικόν λεξικόν Δ.Σ. Καββάδα. 

          Φυτά του Ολύμπου, Arne Strid, έκδοση Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας

Melittis mellisophyllum subsp. albida


Melittis mellisophyllum subsp. albida


Melittis mellisophyllum subsp. albida