Όλυμπος: Χλωρίδα και πανίδα

Ο Όλυμπος, το υψηλότερο βουνό της Ελλάδας (2.918 μ.) είναι μυθικό βουνό, ένα παγκόσμιο μνημείο φυσικής κληρονομιάς και πόλος έλξης αμέτρητων επισκεπτών. Ο Όλυμπος και τα Πιέρια όρη, ως συνέχεια του ορεινού όγκου, παρουσιάζουν τεράστιο βοτανολογικό ενδιαφέρον και η πλούσια χλωρίδα που ξεπερνά τα 1670 είδη φυτών είναι μια τεράστια φυσική κληρονομιά. Η παρατήρηση των λουλουδιών, δίνει μια άλλη διάσταση στις πεζοπορικές διαδρομές και συμπληρώνει την εμπειρία και τις γνώσεις μας στην κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει.Bird watching είναι το κίνημα που ξύπνησε το ενδιαφέρον για τον κόσμο των πτηνών. Wildflower watching θα μπορούσε να γίνει το αντίστοιχο για την παρατήρηση των αγριολούλουδων και της χλωρίδας γενικότερα. Αφήνοντας τα βήματα μας από το βουνό παίρνουμε μαζί μόνο τις αναμνήσεις, μερικές φωτογραφίες και δίνουμε τη διαβεβαίωση ότι το θαύμα της φύσης θα συνεχίσει να υπάρχει και για τους άλλους για να το απολαύσουν. Όλο το φωτογραφικό υλικό που δημοσιεύεται στο blog είναι από προσωπικές καταγραφές και η παρουσίαση των φυτών συνδιάζεται με την περίοδο ανθοφορίας και καταγραφής σε συγκεκριμένο χρόνο και περιοχή του Ολύμπου. Χρήσιμα είναι τα σχόλιά σας και οι παρατηρήσεις σας για τη βελτίωση και τη διόρθωση ακόμη στοιχείων που δημοσιεύονται.

"Ο ερευνητής πρέπει να ακολουθεί αυτό που ψάχνει, αλλά και να βλέπει αυτό που δεν έψαχνε". Κλοντ Μπερνάρ

Μετάφραση σε άλλη γλώσσα

English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Παρασκευή 31 Μαΐου 2013

Κενταύριο το θριαμβικό- Centaurea triumfetti All.


English Name:  Squarrose Knapweed 

H Centaurea triumfetti είναι  ένα εντυπωσιακό φυτό που φτάνει  τα  40 εκ. Έχει φύλλα λογχοειδή. Τα  ανθίδια είναι εσωτερικά ιώδη και εξωτερικά κυανά. Ανθίζει σε χορτολίβαδα και θαμνώνες από Μάιο-Ιούλιο ανάλογα με το υψόμετρο και συνήθως μεταξύ 600-1900 μ.
Κενταύριο το  θριαμβικό-  Centaurea triumfetti All. -Όλυμπος (Σταυρός) 18-5-13

Κενταύριο το  θριαμβικό-  Centaurea triumfetti All. -Όλυμπος (Σταυρός) 18-5-13


Κενταύριο το  θριαμβικό-  Centaurea triumfetti All. -Πιέρια όρη 24-5-07

 

Πέμπτη 30 Μαΐου 2013

Centaurium erythraea Rafn. -Ερυθραία το κενταύριο

Centaurium erythraea Rafn.
Αγγλική ονομασία: Common Centaury
Ελληνική ονομασία:Ερυθραία το κενταύριο
Η Ερυθραία το κενταύριο είναι διετές, όρθιο, ανοιχτοπράσινο φυτό με ένα βλαστό που διακλαδίζεται στο ανώτερο τμήμα του.Τα άνθη έχουν πέντε ρόδινα, σπανιότερα λευκά πέταλα και 5 στήμονες. Είδος συνηθισμένο σε ξέφωτα δασών και λιβάδια από τα 300-1300 μ. Ανθίζει Ιούνιο-Αύγουστο.

Ερυθραία το κενταύριο- Centaurium erythraea Rafn., Όλυμπος (Π.Παντελεήμονας) 21-5-13

Ερυθραία το κενταύριο- Centaurium erythraea Rafn., Όλυμπος (Π.Παντελεήμονας) 21-5-13

Ερυθραία το κενταύριο- Centaurium erythraea Rafn. ,Όλυμπος (Π.Παντελεήμονας) 21-5-13

Δευτέρα 27 Μαΐου 2013

Convallaria majalis L.- Κομβαλλαρία του Μαΐου

Convallaria majalis L.- Κομβαλλαρία του Μαΐου
Inghilterra English name: Lily of the valley
Κοινά ονόματα: Μυγκέ, Δάκρυα της Παναγίας, κρίνος.
Η κομβαλλαρία είναι αυτοφυές είδος. Καλλιεργείται όμως ως καλλωπιστικό για τα ωραιότατα λευκά και εύοσμα άνθη του. Είναι πολυετές φυτό με δύο φύλλα λογχοειδή και λεία. Η ταξιανθία έχει 6-12 κρεμαστά άνθη. Την κομβαλλαρία( γνωστή και ως μυγκέ) συναντάμε στον Όλυμπο σε σκιερά δάση μέχρι τα 1300 μ. Ανθίζει από Μάιο έως Ιούνιο. Μερικά στοιχεία για τους θρύλους και την παράδοση της κομβαλλαρίας: 
Λέγεται ότι ξεπήδησε από τα άνθη της Εύας μόλις εξορίστηκε από τον κήπο της Εδέμ.
Είναι τα αγαπημένα λουλούδια της νύφης σε βασιλικούς γάμους, τα λευκά άνθη της συμβολίζουν την αγνότητα  και τη σεμνότητα.  
 Έγινε το εθνικό έμβλημα της Φιλανδίας το 1967, και η Γαλλία εορτάζει την 1η Μαΐου την ημέρα του Lily of the valley day. 
Είναι δημοφιλές συστατικό σε αρώματα και καλλυντικά.  Έχει ιδιότητες θεραπευτικές και χρησιμοποιήθηκε σε θεραπείες επιληψίας, καρδιακών διαταραχών και ως κρέμα για επούλωση εγκαυμάτων δέρματος.Τα λουλούδια του είναι λευκά και όμορφα μεν αλλά είναι τοξικά και δηλητηριώδη. 
Τέλος η αγγλική του ονομασία Lily Of The Valley έγινε τραγούδι το 1974 με το συγκρότημα Queen.

Convallaria majalis L.- Κομβαλλαρία του Μαΐου, Όλυμπος(Πριόνια) 1100 μ. 26-5-13

Convallaria majalis L.- Κομβαλλαρία του Μαΐου, Όλυμπος(Πριόνια) 1100 μ. 26-5-13


Convallaria majalis L.- Κομβαλλαρία του Μαΐου, Όλυμπος(Πριόνια) 1100 μ. 26-5-13


Παρασκευή 24 Μαΐου 2013

Misumena vatia (Clerck, 1757) (2)



 Misumena vatia (Clerck, 1757)  (2)

English name: crab spider, goldenrod crab spider, flower (crab) spider
 
Kingdom: Animalia, Phylum: Arthropoda
 Class: Arachnida, Order: Araneae, Family:Thomisidae
 Genus: Misumena,  Species: M. vatia


H Misumena vatia είναι ένα είδος αράχνης με πολύ έντονο κίτρινο ή λευκό χρώμα. Είναι γνωστή ως αράχνη «καβούρι» λόγω της διάταξης των ποδιών της αλλά και λόγω του πλάγιου τρόπου που περπατά και θυμίζει καβούρι. Είναι ακόμη γνωστή ακόμη και ως αράχνη «λουλούδι», καθώς παραμονεύει μέσα στο άνθος των λουλουδιών.  Ανάλογα με το χρώμα του λουλουδιού στο οποίο βρίσκεται κρυμμένη για να πιάσει το θήραμά της, μπορεί να αλλάζει το χρώμα της, κατά βούληση, ώστε να εναρμονίζεται τέλεια με το φυσικό της περιβάλλον και να αιφνιδιάζει  το θήραμά της. Το θηλυκό είναι πολύ μεγαλύτερο από το αρσενικό και μπορεί να φτάσει μέχρι τα 10 mm, ενώ το αρσενικό  έως  τα 5mm. Συνήθως κυνηγά πάνω σε μαργαρίτες και ηλίανθους. Πιάνει το θύμα της και το παραλύει με δηλητήριο που έχουν οι κυνοδοντές της. Εντοπίζεται πολύ δύσκολα μέσα ή πάνω σε ένα κίτρινο λουλούδι λόγω του τέλειου καμουφλάζ της. Το αρσενικό εντοπίζεται ακόμη δυσκολότερα, λόγω και του μικρού μεγέθους του. Απαντάται στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη.
 
 
 
Misumena vatia (Clerck, 1757), Όλυμπος ~300 μ., 10-5-2013

Misumena vatia (Clerck, 1757), Όλυμπος, ~300 μ., 10-5-2013              
 

Τετάρτη 22 Μαΐου 2013

Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας


Η Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας εορτάζεται κάθε χρόνο στις 22 Μαΐου. Καθιερώθηκε το 1993από τα Ηνωμένα Έθνη για την καλύτερη κατανόηση και ευαισθητοποίηση σε θέματα βιοποικιλότητας. Η ποικιλία των ζωικών και φυτικών ειδών είναι ουσιαστικής σημασίας για την ανθρώπινη ύπαρξη και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την εξάλειψη της φτώχειας.
Σύμφωνα με εκθέσεις του ΟΗΕ, το 12% του συνόλου των πτηνών του πλανήτη και το 10% των φυτών και των ζώων της Γης απειλούνται με εξαφάνιση, εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και της υποβάθμισης των βιοτόπων. Ο επιστήμονες προειδοποιούν ότι έως το 2050 θα έχει εξαφανιστεί το ένα τρίτο της πανίδας από τη Γη, εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών.
Στη χώρα μας απειλούνται με εξαφάνιση η καστανή αρκούδα, η μεσογειακή φώκια, η χελώνα καρέτα - καρέτα, η αγριόγατα, ο γυπαετός, η πέστροφα, ενώ σε κίνδυνο βρίσκονται ο λύκος, το τσακάλι, ο ασβός, το ζαρκάδι και το ελάφι.

Τρίτη 21 Μαΐου 2013

Ophrys scolopax subsp. cornuta (Steven) E.G.Camus

Ophrys scolopax subsp. cornuta (Steven) E.G.Camus
Συνώνυμα:Ophrys oestrifera subsp. cornuta (Steven) K.Richt.,
Ophrys oestrifera subsp. bicornis (Sadler ex Nendtv.) Kreutz
Η ονοματολογία των ορχεοειδών βασίζεται σε ερευνητές που εφαρμόζουν και ακολουθούν κάποια από τις υπάρχουσες θεωρείες περί "είδους". Παρατηρείται λοιπόν μια "κινητικότητα' στα γένη( π.χ. μέχρι πρόσφατα το γένος Anacamptis θεωρείτο ότι έχει ένα μόνο είδος την A. pyramidalis, μετά τη διάσπαση όμως του γένους Orchis από τους Pridgeon και Kretzschmar μετακινήθηκαν στο γένος Anacamptis άλλα 9 είδη).
Γι αυτό παρατηρείται η ύπαρξη πολλών συνωνύμων από τα οποία επιλέγουμε το αποδεκτό σύμφωνα με την The plant list όπου έχουν καταχωρηθεί πάνω από 1,040,426 επιστημονικά ονόματα φυτών(scientific plant names of species). Μεγάλη συμβολή, καθοριστική θα έλεγα στην ταυτοποίηση και ονοματολογία των ορχεοειδών εκτός από τη βιβλιογραφία οφείλω στον βοτανολόγο Μάριο Γιαννακούλια, καθώς επίσης και στο  Ζήση Αντωνόπουλο τα βιβλία των οποίων συχνά χρησιμοποιώ ως οδηγούς, όπως  και στον αγαπητό έμπειρο ερευνητή της χλωρίδας Ηλία Τσέλο.
Ophrys scolopax subsp. cornuta (Steven) E.G.Camus, Όλυμπος (Λιτόχωρο), 400 μ. 15-5-13

Ophrys scolopax subsp. cornuta (Steven) E.G.Camus, Όλυμπος (Λιτόχωρο), 400 μ. 15-5-13

Ophrys scolopax subsp. cornuta (Steven) E.G.Camus, Όλυμπος (Λιτόχωρο), 400 μ. 15-5-13

Ophrys scolopax subsp. cornuta (Steven) E.G.Camus, Όλυμπος (Λιτόχωρο), 400 μ. 15-5-13


Δευτέρα 20 Μαΐου 2013

Αλκάνα της Πίνδου - Alkanna pindicola Hausskn -

Αλκάνα της Πίνδου - Alkanna pindicola Hausskn

Πρόκειται για διετή ή πολυετή πόα λίγο ξυλώδης στη βάση, με ανιόντες βλαστούς μήκους 30-50 εκ. Τα φύλλα του βλαστού είναι λογχοειδή μήκους 3-6 εκ., ενώ της βάσεως  αντιλογχοειδή μήκους έως 10 εκ. Φέρει άνθη εκρού, κιτρινωπού χρώματος με τεφροειδής νευρώσεις και ολόκληρη η στεφάνη είναι αραιά χνουδωτή εσωτερικά. Απαντάται συμπτωματικά σε ξηρές θέσεις στους πρόποδες του Ολύμπου. Ανθίζει Μάιο και Ιούνιο. 

Alkana pindicola Hausskn, Ολυμπος ~300μ., 10-5-2013



Alkana pindicola Hausskn, Ολυμπος ~300μ., 10-5-2013

Alkana pindicola Hausskn, Ολυμπος ~300μ., 5-5-2012


Alkana pindicola Hausskn, Ολυμπος ~300μ., 5-5-2012

Παρασκευή 17 Μαΐου 2013

Anacamptis morio subsp. caucasica

Anacamptis morio subsp. caucasica (K.Koch) H.Kretzschmar, Eccarius & H.Dietr.
Αυτό το είδος ορχιδέας είναι χαμηλό εύρωστο φυτό. Η ταξιανθία του είναι πυκνή μέχρι 25 μοβ ανοιχτά έως σκούρα άνθη. Το χείλος είναι συνήθως τρίλοβο είναι φαρδύ και γέρνει προς τα πίσω ενώ στο κέντρο του είναι άσπρο με μοβ κηλίδες. Έχει εξάπλωση σε βόρεια και κεντρική Ελλάδα. Στον Όλυμπο απαντά από τα 500-1200 μ.
Anacamptis morio subsp. caucasica, Όλυμπος (Σταυρός) 700 μ. 16-5-13

Anacamptis morio subsp. caucasica, Όλυμπος (Σταυρός) 700 μ. 16-5-13
Anacamptis morio subsp. caucasica, Όλυμπος Μάιος 2013.
Anacamptis morio subsp. caucasica, Όλυμπος Μάιος 2013.

Anacamptis morio subsp. caucasica, Όλυμπος (Σταυρός) 700 μ. 16-5-13


Τρίτη 14 Μαΐου 2013

Salvia viridis L.- Σάλβια η πράσινη

Salvia viridis L.- Σάλβια η πράσινη

Inghilterra English name: Red Topped Sage
Αυτό το είδος είναι μονοετές με ύψος που φθάνει μέχρι 40 εκ. Ανθοφορεί Μάιο-Ιούνιο με άνθη μοβ. Είναι φυτό κοινό σε όλη την Ελλάδα και προτιμά ανοιχτές πετρώδεις τοποθεσίες.

Salvia viridis L.- Σάλβια η πράσινη, Όλυμπος(πρόποδες) 13-5-13.

Κυριακή 12 Μαΐου 2013

Ophrys umbilicata subsp. umbilicata

             Ophrys umbilicata subsp. umbilicata
Συν.: Ophrys umbilicata subsp. attica (Boiss. & Orph.) J.J.Wood
Η Ophrys umbilicata subsp. umbilicata, είναι το αποδεκτό όνομα με εξάπλωση σε Ελλάδα. Αλβανία, Τουρκία, Ισραήλ, νησιά Αιγαίου. Στη βιβλιογραφία θα συναντήσουμε το είδος με την ονομασία O. umbilicata subsp. attica  ή προς χάριν συντομίας O. attica. ( http://e-monocot.org/taxon/urn:kew.org:wcs:taxon:141881;jsessionid=36078DFC79D69B68DE34C881C3191581.zoo-bclark03).

 To είδος αυτό της ομάδας Ophrys umbilicata και είναι το μόνο με εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τα είδη αυτά αναγνωρίζονται εύκολα επειδή έχουν γυρτό το ραχιαίο σέπαλο το δε περιάνθιο(πλαινά σέπαλα) είναι σε πράσινο χρώμα. Σύμφωνα με χάρτες εξάπλωσης η Πιερία είναι το βορειότερο σημείο εξάπλωσής της. Λίγα άτομα αυτής της πανέμορφης Οφρύος  εντοπίσαμε και φωτογραφήσαμε στις 21 Απριλίου  στα 150 μ. στους πρόποδες του Ολύμπου.
Για την κατανόηση της περιγραφής παραθέτω και ένα άνθος Οφρύς με τις ονομασίες των μερών.

 

Ophrys umbilicata subsp. umbilicata, Όλυμπος 150 μ. 21-4-13

Ophrys umbilicata subsp. umbilicata, Όλυμπος 150 μ. 21-4-13

Ophrys umbilicata subsp. umbilicata, Όλυμπος 150 μ. 21-4-13

Ophrys umbilicata subsp. umbilicata, Όλυμπος 150 μ. 21-4-13

Παρασκευή 10 Μαΐου 2013

Νάρκισσος των ποιητών - Narcissus poeticus L 1753


Νάρκισσος των ποιητών - Narcissus poeticus L. 1753

English name: Poet's Daffodil, Nargis, Pheasant's Eye, Findern Flower, Pinkster Lily

 
Ο Νάρκισσος των ποιητών είναι ένα φυτό εύοσμο, με μεγάλα λευκά άνθη που φύεται σε υγρά λιβάδια ορεινών περιοχών. Θεωρείται ο πιο όμορφος από τους Νάρκισσους. Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας τον ονομάζουν "Λουλούδι του Μαγιού" και τον συλλέγουν μετά μανίας, ιδιαίτερα την Πρωτομαγιά. Απαντάται στη Μακεδονία, στην Ήπειρο στην Εύβοια, στη Στερεά και στην Πελοπόννησο. Εμείς τον βρήκαμε στην περιοχή του Κάτω Ολύμπου.

 

Νάρκισσος των ποιητών - Narcissus poeticus L. 1753, Κάτω Όλυμπος ~1200 μ., 4-5-2013


Νάρκισσος των ποιητών - Narcissus poeticus L. 1753, Κάτω Όλυμπος ~1200 μ., 4-5-2013

Νάρκισσος των ποιητών - Narcissus poeticus L. 1753, Κάτω Όλυμπος ~1200 μ., 4-5-2013


 

Πέμπτη 9 Μαΐου 2013

Silene conica L -Σιληνή η κωνική

Silene conica L.- Σιληνή η κωνική
Inghilterra English name: sand catchfly
H Σιληνή η κωνική, είναι ένα μονοετές φυτό, με χνουδωτό βλαστό απλό ή διακλαδισμένο και  ύψος από 10-30 εκ. Τα άνθη είναι ρόδινα και ο κάλυκας είναι κυλινδρικός με πολλές( περίπου 30) ευδιάκριτες πρασινωπές νευρώσεις. Συνηθισμένο είδος από τα 300-1300 μ. σε ανοιχτές ξηρές τοποθεσίες. Είναι είδος πολύμορφο συχνά απαντώμενο σε διάφορα υποείδη. Ανθίζει από τα μέσα Απριλίου μέχρι αρχές Ιουνίου.
Σιληνή η κωνική- Silene conica L.-Όλυμπος  400 μ. 18-4-13

Σιληνή η κωνική- Silene conica L.-Όλυμπος  400 μ. 18-4-13

Σιληνή η κωνική- Silene conica L.-Όλυμπος  400 μ. 18-4-13

Σιληνή η κωνική- Silene conica L.-Όλυμπος  400 μ. 18-4-13

Τρίτη 7 Μαΐου 2013

Ευφορβία η μυρσινίτης - Euphorbia myrsinites L.

Ευφορβία η μυρσινίτης  - Euphorbia myrsinites L.

English name: Broad - leaved glaucous spurge, myrtle spurge, creeping spurge,
donkey tail

Η Ευφορβία η μυρσινίτης είναι ένα εύρωστο πολυετές φυτό με σαρκώδη πολυάριθμα γλαυκά φυλλα, τα οποία καταλήγουν σε μία μικρή αιχμή. Το σκιάδιο έχει 5-10 διακλαδισμένες ακτίνες και τα άνθη που φέρει έχουν χρυσοκίτρινο χρώμα με αδένες περιβλήματος κόκκινου χρώματος. Απαντάται σε πετρώδεις θέσεις, ενώ στον Όλυμπο στη ζώνη των αείφυλλων και σκληρόφυλλων. Ο γαλακτώδης χυμός της θεωρείται τοξικός και είναι ερεθιστικός για το δέρμα και τα μάτια. Το όνομα "μυρσινίτης" οφείλεται στην ομοιότητα των φύλλων της με της μυρτιάς.  

Ευφορβία η μυρσινίτης  -  Euphorbia myrsinites L., Όλυμπος ~450 μ., Μαίος 2012


Ευφορβία η μυρσινίτης  - Euphorbia myrsinites L., Όλυμπος ~550 μ., Μαίος 2013

Ευφορβία η μυρσινίτης  - Euphorbia myrsinites L., Όλυμπος ~450 μ., Μαίος 2012   



Δευτέρα 6 Μαΐου 2013

Ευφορβία η χαρακίας (Euphorbia characias)

Ευφορβιίδες  - Euphorbiaceae

Η οικογένεια των Ευφορβιιδών είναι μία οικογένεια αγγειόσπερμων δικοτυλήδονων φυτών στην οποία ανήκουν οι γαλατσίδες, τα διάφορα είδη καουτσουκόδεντρου, διακοσμητικά αλλά και φαρμακευτικά φυτά. Περιλαμβάνει πόες, θάμνους ή δέντρα.  Χαρακτηριστικό γνώρισμα της οικογένειας είναι η ύπαρξη στα περισσότερα είδη της οικογένειας γαλακτώδους χυμού,  ο οποίος συνήθως είναι δηλητηριώδης, ερεθίζει το δέρμα και τους βλεννογόνους του σώματος (π.χ στομάχου, εντέρου, μύτης).  Στο γένος Euphorbia οι ταξιανθίες (οι οποίες ονομάζονται κυάθια) είναι πολύ χαρακτηριστικές: τα αρσενικά και τα θηλυκά άνθη είναι προφυλαμγένα μέσα σε δύο βράκτια, τα οποία σχηματίζουν κύπελλο και γι' αυτό και η ταξιανθία ονομάστηκε κυάθιο, από την ομώνυμη αρχαία ελληνική λέξη που σημαίνει ποτήρι/κύπελο. Υπάρχουν πάνω από 1600 είδη ευβορβιιδών στον κόσμο, ενώ στην Ελλάδα απαντώνται πάνω από 40 διαφορετικά είδη.

 

Ευφορβία η χαρακίας - Euphorbia characias L.

 English name: Mediterranean Spurge

 

Η Ευφορβία η χαρακίας είναι η πιο κοινή από τις ευφορβίες. Φέρει φύλλα γλαυκά, λογχοειδή και επιμήκη. Τα κυάθια είναι ημισφαιρικά και έχει πολλούς όρθιους και ισχυρούς βλαστούς , οι οποίοι στη βάση τους δεν έχουν φύλλα. Το όνομα του είδους, προέρχεται από  τη λέξη χάρακας, που σημαίνει βράχος και αναφέρεται στις βραχώδεις περιοχές που φύεται η Ευφορβία η χαρακίας. 

Ευφορβία η χαρακίας - Euphorbia characias L., Όλυμπος ~700 μ., 2-5-2013


Ευφορβία η χαρακίας - Euphorbia characias L., Όλυμπος ~700 μ., 2-5-2013


Ευφορβία η χαρακίας - Euphorbia characias L., Όλυμπος ~700 μ., 2-5-2013