Όλυμπος: Χλωρίδα και πανίδα

Ο Όλυμπος, το υψηλότερο βουνό της Ελλάδας (2.918 μ.) είναι μυθικό βουνό, ένα παγκόσμιο μνημείο φυσικής κληρονομιάς και πόλος έλξης αμέτρητων επισκεπτών. Ο Όλυμπος και τα Πιέρια όρη, ως συνέχεια του ορεινού όγκου, παρουσιάζουν τεράστιο βοτανολογικό ενδιαφέρον και η πλούσια χλωρίδα που ξεπερνά τα 1670 είδη φυτών είναι μια τεράστια φυσική κληρονομιά. Η παρατήρηση των λουλουδιών, δίνει μια άλλη διάσταση στις πεζοπορικές διαδρομές και συμπληρώνει την εμπειρία και τις γνώσεις μας στην κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει.Bird watching είναι το κίνημα που ξύπνησε το ενδιαφέρον για τον κόσμο των πτηνών. Wildflower watching θα μπορούσε να γίνει το αντίστοιχο για την παρατήρηση των αγριολούλουδων και της χλωρίδας γενικότερα. Αφήνοντας τα βήματα μας από το βουνό παίρνουμε μαζί μόνο τις αναμνήσεις, μερικές φωτογραφίες και δίνουμε τη διαβεβαίωση ότι το θαύμα της φύσης θα συνεχίσει να υπάρχει και για τους άλλους για να το απολαύσουν. Όλο το φωτογραφικό υλικό που δημοσιεύεται στο blog είναι από προσωπικές καταγραφές και η παρουσίαση των φυτών συνδιάζεται με την περίοδο ανθοφορίας και καταγραφής σε συγκεκριμένο χρόνο και περιοχή του Ολύμπου. Χρήσιμα είναι τα σχόλιά σας και οι παρατηρήσεις σας για τη βελτίωση και τη διόρθωση ακόμη στοιχείων που δημοσιεύονται.

"Ο ερευνητής πρέπει να ακολουθεί αυτό που ψάχνει, αλλά και να βλέπει αυτό που δεν έψαχνε". Κλοντ Μπερνάρ

Μετάφραση σε άλλη γλώσσα

English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Τρίτη 30 Απριλίου 2013

Misumena vatia vs Eristalis sp. πάνω σε Δωρόνικο της Ανατολής (Doronicum orientale Hoffm.)



 Misumena vatia vs Eristalis sp.-
 Δωρόνικο της Ανατολής (Doronicum orientale Hoffm.)
English name: crab spider, goldenrod crab spider, flower (crab) spider -Leopard's Bane
 
Kingdom: Animalia, Phylum: Arthropoda
 Class: Arachnida, Order: Araneae, Family:Thomisidae
 Genus: Misumena,  Species: M. vatia


H Misumena vatia είναι ένα είδος αράχνης με πολύ έντονο κίτρινο ή λευκό χρώμα. Είναι γνωστή ως αράχνη «καβούρι» λόγω της διάταξης των ποδιών της αλλά και λόγω του πλάγιου τρόπου που περπατά και θυμίζει καβούρι. Είναι ακόμη γνωστή ακόμη και ως αράχνη «λουλούδι», καθώς παραμονεύει μέσα στο άνθος των λουλουδιών.  Ανάλογα με το χρώμα του λουλουδιού στο οποίο βρίσκεται κρυμμένη για να πιάσει το θήραμά της, μπορεί να αλλάζει το χρώμα της, κατά βούληση, ώστε να εναρμονίζεται τέλεια με το φυσικό της περιβάλλον και να αιφνιδιάζει  το θήραμά της. Το θηλυκό είναι πολύ μεγαλύτερο από το αρσενικό και μπορεί να φτάσει μέχρι τα 10 mm, ενώ το αρσενικό  έως  τα 5mm. Συνήθως κυνηγά πάνω σε μαργαρίτες και ηλίανθους. Πιάνει το θύμα της και το παραλύει με δηλητήριο που έχουν οι κυνοδοντές της. Εντοπίζεται πολύ δύσκολα μέσα ή πάνω σε ένα κίτρινο λουλούδι λόγω του τέλειου καμουφλάζ της. Το αρσενικό εντοπίζεται ακόμη δυσκολότερα, λόγω και του μικρού μεγέθους του. Απαντάται στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη.

Θηλυκή αράχνη του είδους Misumena vatia έχει μόλις πιάσει και παραλύει με το δηλητήριο της ένα δίπτερο του γένους Eristalis sp., πάνω σε ένα Δωρόνικο της ανατολής (Doronicum orientale). Όλυμπος ~450 μ., Απρίλιος 2013

Θηλυκή αράχνη του είδους Misumena vatia πάνω σε ένα Δωρόνικο το ανατολικό (Doronicum orientale), Όλυμπος ~ 450 μ., Απρίλιος 2013

Θηλυκή αράχνη του είδους Misumena vatiaπάνω σε ένα Δωρόνικο της Ανατολής (Doronicum orientale), Όλυμπος ~450 μ., Απρίλιος 2013.




Δωρόνικο της Ανατολής -Doronicum orientale Hoffm.
English name: Leopard's Bane


Πολυετές φυτό με σαρκώδες ρίζωμα νεφροειδή φύλλα και πολύ όμορφα κίτρινα άνθη. Μοιάζει με μεργαρίτα αλλά είναι πολύ πιο "κομψό" φυτό. Απαντάται συμπτωματικά σε μακκί, θαμνώνες και ανοικτά δάση, σε υψόμετρο 400-1400 μέτρα. Ανθίζει τέλη Απριλίου μέχρι τα μέσα Ιουνίου. Τα είδη του Doronicum είναι δηλητηριώδη για τα βοειδή και για τα γουρούνια.
 
Δωρόνικο της Ανατολής (Doronicum orientale),  Όλυμπος ~ 920 μ., Απρίλιος 2013
Δωρόνικο της Ανατολής (Doronicum orientale),  Όλυμπος ~920μ., Απρίλιος 2013
Δωρόνικο της Ανατολής (Doronicum orientale),  Όλυμπος ~920μ.,  Απρίλιος 2013

         



           



         



     





Πέμπτη 25 Απριλίου 2013

Άγχουσα η κυματιστή - Anchusa undulata L

Άγχουσα η κυματιστή- Anchusa undulata L.
 
Φυτό με  μπλε ή ρόδινα άνθη και με μεγάλα κυματιστά λογχοειδή φύλλα στα οποία οφείλει και την ονομασία του. Απαντάται σε αγρούς, και σε άκρες δρόμων και πρανή. Ανθίζει από τέλη Μαρτίου έως τον Ιούλιο.

Άγχουσα η κυματιστή -  Anchusa undulata L, Όλυμπος, Απρίλιος 2013



 Άγχουσα η κυματιστή -  Anchusa undulata L, Όλυμπος, Απρίλιος 2013





Δευτέρα 22 Απριλίου 2013

Alliaria petiolata (M.Bieb.) Cavara & Grande

Alliaria petiolata 

English name: Garlic mustard, Garlic Root, Hedge Garlic, Sauce-alone, Jack-in-the-bush, Penny Hedge, Poor Man's Mustard (!)

Διετές φυτό με λευκά άνθη, αποτελούμενα από 4 πέταλα μήκους 30-60 χλ., και λεπτά φύλλα  τριγωνικώς καρδιοειδή και αδρώς οδοντωτά. Τα βασικά φύλλα του φυτού φέρουν μακρύ μίσχο, ενώ αυτά που βρίσκονται στο ανώτερο τμήμα του φυτού βραχύ. Απαντάται σε όλη την Ευρώπη μέχρι την Κ. Σκανδιναβία. Είναι κοινό σε φυλλοβόλα δάση και σε σκιερές χαράδρες. Ανθίζει Μάιο - Ιούνιο. Όλα τα μέρη του φυτού, αλλά ειδικά η λεπτή του ρίζα μυρίζουν έντονα σκόρδο. Τα νεαρά φύλλα χρησιμοποιούνται ως συστατικά σε σαλάτες και σάλτσες (για παράδειγμα στη σάλτσα "πέστο"). Παλαιότερα χρησιμοποιούταν στη φαρμακευτική ως αντισηπτικό και κατά των βρογχικών παθήσεων.

 

Alliaria petiolata (M.Bieb.) Cavara & Grande, Όλυμπος, ~350 μ., 9-4-2013


Alliaria petiolata (M.Bieb.) Cavara & Grande, Όλυμπος ~350 μ.,  9-4-2013

 

Πέμπτη 18 Απριλίου 2013

Orchis quadripunctata Cirillo ex Ten.- Όρχις η τετράστικτη

Orchis quadripunctata Cirillo ex Ten.- Όρχις η τετράστικτη

Η Ορχιδέα η τετράστικτη, φέρει το όνομα της επειδή έχει τέσσερα στίγματα  στο τρίλοβο χείλος (αν και μερικές φορές δεν είναι όλα ορατά επειδή καλύπτονται στη στιγματική κοιλότητα). Ο βλαστός είναι σκούρος  καφετί με ταξιανθία αραιή με πολλά μικρά  βιολετί άνθη. Τα φύλλα βγαίνουν κοντά στη βάση του φυτού.
Συνηθισμένο είδος σε ηλιόλουστα πετρώδη μέρη, θαμνώνες  και ανοικτά δάση απο 400-1100 μ. Ανθίζει από μέσα Απριλίου μέχρι και το Μάιο.
Orchis quadripunctata Cirillo ex Ten.- Όρχις η τετράστικτη, Όλυμπος 400 μ. 18-4-13

Orchis quadripunctata Cirillo ex Ten.- Όρχις η τετράστικτη, Όλυμπος 400 μ. 18-4-13

Orchis quadripunctata Cirillo ex Ten.- Όρχις η τετράστικτη, Όλυμπος 400 μ. 18-4-13
 
Orchis quadripunctata Cirillo ex Ten.- Όρχις η τετράστικτη, Όλυμπος 400 μ. 18-4-13

Δευτέρα 15 Απριλίου 2013

Ophrys lutea ssp. galilaea- Η κίτρινη ορχιδέα

Ophrys lutea ssp. galilaea- Η κίτρινη ορχιδέα
Συν.: Ophrys sicula TINEO

Την  πρώτη αναφορά στην κίτρινη Οφρύς (Ophrys sicula) για την παρουσία της στον Όλυμπο τη βρήκαμε στο άρθρο του Ζήση Αντωνόπουλου " Οι ορχιδέες του Ολύμπου",( περιοδικό "Οι ορχιδέες της Ελλάδας", τεύχος 2, Φεβρ. 2012). Είναι μια Οφρύς κοινή σε νότιες και παραθαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας ηπειρωτικής και νησιώτικης. Είναι μικρό φυτό, με μικρά άνθη, με οριζόντιο χείλος που έχει κίτρινη μπορντούρα και σκούρο καφέ χρώμα. Φέτος την εντοπίσαμε σε υψόμετρο 100 μ. σε τοποθεσία με φρύγανα πριν το Λιτόχωρο.
Ophrys lutea ssp. galilaea(Ο.sicula), Όλυμπος 100 μ.,13-4-13

Ophrys lutea ssp. galilaea(Ο.sicula), Όλυμπος 100 μ.,13-4-13

Ophrys lutea ssp. galilaea(Ο.sicula), Όλυμπος 100 μ.,13-4-13

Ophrys lutea ssp. galilaea(Ο.sicula), Όλυμπος 100 μ.,13-4-13

Πέμπτη 11 Απριλίου 2013

Pulsatilla halleri subsp. rhodopaea

Pulsatilla halleri subsp. rhodopaea

Pulsatilla halleri (All.) Willd. is a synonym of Anemone halleri All.

  Η ανεμώνη η χαλέριος γνωστή και ως Πουλσατίλη ,είναι μια εντυπωσιακή, μεταξώδης,τριχωτή ανεμώνη. Έχει έξι ιόχροα σέπαλα, ελλειψοειδή και χνουδωτά στην έξω πλευρά. Ανθοφορεί από τον Απρίλιο μέχρι το Μάιο ανάλογα με το υψόμετρο. Είναι είδος τοξικότατο αλλά έχει χρησιμοποιηθεί στην λαική ιατρική και στην ομοιοπαθητική. 

Pulsatilla halleri subsp. rhodopaea., Όλυμπος 950 μ. 11-4-13

Pulsatilla halleri subsp. rhodopaea All., Όλυμπος 950 μ. 11-4-13

Pulsatilla halleri subsp. rhodopaea, Όλυμπος 950 μ. 11-4-13
Pulsatilla halleri subsp. rhodopaea, Όλυμπος 950 μ. 1-4-06

Pulsatilla halleri subsp. rhodopaea, Όλυμπος 950 μ. 11-4-13

Δευτέρα 8 Απριλίου 2013

Ophrys helenae

Ophrys helenae
Συνώνυμα: Ophrys sphegodes subsp. helenae (Renz) Soó & D.M.Moore
Ελληνική ονομασία: Η οφρύς της Ελένης
 
Αυτή η εντυπωσιακή ορχιδέα είναι αφιερωμένη στη Helen Renz, όνομα της μητέρας του ερευνητή που την περιέγραψε. Ο χημικός, ερευνητής Jany Renz( 1907-1999), διετέλεσε διευθυντής της φαρμακευτικής εταιρείας Santoz, και ως παθιασμένος ερευνητής των ορχεοειδών δημιούργησε μια τεράστια συλλογή με ορχιδέες. Η Οφρύς της Ελένης είναι εύκολα αναγνωρίσιμη χάρις στο βελούδινο κερασί χρώμα που έχει το χείλος της. Είναι η μόνη οφρύς  χωρίς θυρεό. Έχει εξάπλωση σε Ήπεiρο, νησιά Ιονίου, Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα, Θεσσαλία και κεντρ. Μακεδονία.
Ophrys helenae RENZ,1928,  Όλυμπος, 9-4-13

Ophrys helenae RENZ,1928 Όλυμπος,  9-4-13

Ophrys helenae RENZ,1928 Όλυμπος., 9-4-13

Παρασκευή 5 Απριλίου 2013

Ophrys speculum LINK, 1800

 Ophrys speculum,LINK 1800

 Ophrys speculum είναι ένα είδος πολύ εντυπωσιακό του γένους Ophrys, πολύ αναγνωρίσιμο από το χαρακτηριστικό γαλάζιο θυρεό που είναι γυαλιστερός  και περιβάλλεται από πυκνό καστανοκκόκινο τρίχωμα. Είναι είδος που έχει μεγάλη εξάπλωση σε κεντρική, νότια Ελλάδα και νησιά του Αν. Αιγαίου. Μετά τον εντοπισμό της στους πρόποδες του Ολύμπου είναι πλέον βεβαιωμένη η εξάπλωση του είδους και στη Μακεδονία. Την εντοπίσαμε σε μέρος ηλιόλουστο με φρύγανα, στις αρχές του Απρίλη. Προηγούμενες καταγραφές αναφέρουν εντοπισμό της Ophrys speculum στον Όλυμπο το 1988 και το 2009.


Ophrys speculum LINK, 1800, Όλυμπος 3-4-13

Ophrys speculum LINK, 1800, Όλυμπος 3-4-13

Ophrys speculum LINK, 1800, Όλυμπος 3-4-13

Ophrys speculum LINK, 1800, Όλυμπος 3-4-13

Η

Τρίτη 2 Απριλίου 2013

Υάκινθος ο ανατολικός - Hyacinthus orientalis L.

Υάκινθος ο ανατολικός - Hyacinthus orientalis L. var. albulus (Jord.) Baker

Πολυετής πόα, με βολβό και ανθοφόρο στέλεχος 20-60 εκ. Άνθη κυανά, σπανίως ρόδινα ή λευκά, σε αραιό βότρυ, ιδιαιτέρως εύοσμα. Σύμφωνα με τον Καββάδα όταν ο βολβός είναι μικρότερος και τα φύλλα στενότερα και όρθια και το φυτό έχει άνθη λευκωπά ή κυανωπά, ανήκει στην ποικιλία var. albulus Baker, Hyac. albulus (Jord) Baker.

Υάκινθος ο ανατολικός - Hyacinthus orientalis L. var. albulus (Jord.) Baker, Λιτόχωρο1-4-2013

Υάκινθος ο ανατολικός - Hyacinthus orientalis L. var. albulus (Jord.) Baker, Λιτόχωρο1-4-2013